De oorzaken van hart- en vaatziekten en meer

Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer 1 in de wereld. Het voedsel dat we eten en onze levensstijl zijn hiervoor zeer bepalend.

Inhoudsopgave

De opzet van deze pagina

Het voedsel en de levensstijl

De echte oorzaken van hartziekten

Terugblik oorzakelijkheid CVD

10. Rijst

Uitleg koolhydraten

Fruit

9. Brood

8. Alcohol

7. Ultra bewerkt voedsel

6. Fastfood

5. Zaadoliën

4. Gefrituurd voedsel

3. Margarine

2. Donuts

1. Suiker

Tot slot

voedsel

Belangrijk Hoewel op deze pagina de oorzakelijke verbanden van hart- en vaatziekten wordt behandeld, vormen ze ook de opeenvolgende oorzaken van oxidatieve stress, ontstekingen, overgewicht, leververvetting, metabolisch syndroom, diabetes type 2, kanker etc.

De opzet van deze pagina

Sommige rubrieken zijn genummerd overeenkomstig het nummer van het onderwerp in de video. Zo kan je een onderwerp in de video makkelijk opsporen.

Het voedsel en de levensstijl

Tip Op de pagina How to lees je hoe je heel makkelijk de video's kunt bekijken en ook nog eens met Nederlandse ondertiteling. De video's zijn namelijk niet altijd helemaal vertaald.

Video (0065) Dr. Sten Ekberg: Top 10 voedingsmiddelen die je hart vernietigen
Trefwoorden: suiker; insuline.

Het is superbelangrijk te begrijpen welke voedingsmiddelen je hart vernietigen, want hart- en vaatziekten (CVD) zijn doodsoorzaak nummer 1. Over heel de wereld sterven hier 18 miljoen mensen aan. En dat is twee keer zoveel als de nummer 2, wat kanker is. Dat aantal omvat zowel hartkwalen als beroertes. We kunnen een probleem hebben waarbij het hart niet genoeg zuurstof krijgt waardoor je een hartinfarct kunt krijgen. Maar het kan ook een stolsel in de hersenen zijn dat een beroerte wordt genoemd.

Er is weinig onenigheid over het feit dat hart- en vaatziekten worden veroorzaakt door voedsel. Het is onze levensstijl, het is de manier waarop we eten die de meeste van die problemen veroorzaakt. En toch kunnen we het maar niet eens worden over welk voedsel de problemen veroorzaakt. Dus daar gaan we het oer hebben en we gaan dat heel duidelijk begrijpen. Dus het is belangrijk dat je dit allemaal volgt zodat je de mechanismen begrijpt. Want anders val je gewoon in de val om de volgende lijst te geloven of de volgende persoon die iets beweert.

Want als je een Google zoekopdracht uitvoert, wat ik (Sten) deed, 'voedingsmiddelen die hartaandoeningen veroorzaken'. Wat je dan gaat vinden, is de nummer 1 bovenaan, uit de 759 miljoen resultaten (wat geen betaalde advertentie was), was Better Health Cannel (beter gezondheidskanaal). Het maakt niet uit waar het gevestigd is, want ze zeggen allemaal hetzelfde. Ze zeggen: 'Verzadigd vet is een slecht ding, het veroorzaakt hartaandoeningen en dat doet het omdat het het LDL cholesterol verhoogt want dat veroorzaakt hartaandoeningen.' We willen gaan begrijpen dat dat niet is zoals het werkt. Dat was een 'waarheid', een mythe die 50, 60, 70 jaar geleden gevestigd was. Dat blijft steeds bij ons, ondanks het bewijs heel erg duidelijk is, dat dit niet is zoals het werkt (zie ook eens conditionering). Dat mensen verzadigd vet van goede kwaliteit eten, in feite langer leven, ze krijgen geen hartaandoeningen. Want dit is juist de manier om hartziekten om te keren.

De mantra die we keer op keer horen, is om dierlijke producten zoals boter, kokosnootolie, reuzel etc. te vermijden. We mogen geen rundvlees, lamsvlees, eieren of spek eten en alle zuivelproducten moeten 0% vet of mager zijn. Dat is wat ze ons vertellen en dat is juist het probleem. En dan gooien ze er aan het eind gebakjes en koekjes bij als een soort bijzaak. En ze realiseren zich niet dat deze twee dingen niet in dezelfde categorie thuishoren. Dat dierlijke producten stabiele verzadigde vetten zijn die goed voor je zijn, terwijl de gebakjes feitelijk echt slecht zijn. Dat is omdat het vet dat daar in zit voornamelijk een plantaardig vet is dat ze hebben gehard en er gedeeltelijk verzadigd vet van hebben gemaakt door een proces dat gedeeltelijk gehydrogeneerd wordt genoemd. Dat verandert het plantaardige vet — dat was bewerkt en dus ook al slecht was om daar mee te beginnen — in een heel erg giftig product dat allerlei problemen veroorzaakt. Maar dat is niet eens het enige probleem met gebakjes en koekjes, want ze bevatten ook suiker en conserveermiddelen, moderne tarwe en andere granen en zetmeel.

Dus als we dat op een lijst gooien, zien we dat ze vaak deze verschillende categorieën voedsel gewoon lukraak door elkaar mengen, zonder ook maar iets te begrijpen over waarom dit voedsel iets met hartziekten te maken heeft.

De echte oorzaken van hartziekten

Laten we voor eens en voor altijd de werkelijk oorzaak van hartziekten begrijpen. We beginnen met hart- en vaatziekten en werken zo onze weg terug (naar de oorzaken).

De oorzaken van hart- en vaatziekten
De oorzaken van hart- en vaatziekten (CVD). Suiker is nr. 1.

Hart- en vaatziekten wordt veroorzaakt door beschadigde bloedvaten. 'Bloedvaten' betekent alleen die bloedvaten, en wanneer die schade oplopen, ervaren we de hartaandoening. Als we kleine scheurtjes en schade krijgen aan de binnenkant, dan herstelt ons lichaam het en krijgen we soms deze atherosclerotische plaque en verkalkingen. Als we een aantal bloedstolsels krijgen, dan kunnen ze losraken en in de hersenen stromen en een beroerte veroorzaken.

Dus wat veroorzaakt dan de schade? Het antwoord is dat er twee dingen zijn die de schade initiëren, die feitelijk de schade veroorzaken en dat is ontstekingen en oxidatieve stress. Dat is het eindinstrument dat de schade toebrengt.

Dan is de vraag natuurlijk, wanneer we ons hier omhoog werken, wat ontstekingen en oxidatieve stress veroorzaakt. Welk voedsel doet dat? En het nummer één mechanisme, het nummer één aanpassing in het lichaam die deze problemen veroorzaakt, wordt insulineresistentie (IR) genoemd. Het veroorzaak zowel ontstekingen en oxidatieve stress. Het is het grootste probleem voor de overgrote meerderheid van mensen.

Maar het is niet het enige probleem. Want je kunt hartaandoeningen krijgen zonder insulineresistentie te hebben (zonder insulineresistent te zijn), ook al is het in de meeste gevallen de oorzaak. En als je geen insulineresistentie hebt, kan het zoiets zijn als gifstoffen (toxiciteit), het kan stress zijn, of het kunnen slechte vetten zijn. We gaan het er nog over hebben wat de slechte vetten zijn. Vet is niet slecht, maar er is goed vet en er is slecht vet.

Het grootste probleem met insulineresistentie is suiker en ook voor een groot deel deze bewerkte oliën, die zullen verklaren waarom ze slecht zijn en welke ze zijn. (Verderop in de video, verwijs naar de pagina die al klaar is.)

We weten dat dit de volgorde is, dat dit het oorzakelijk verband is. En we weten ook dat de ontstekingen en de oxidatieve stress dat dat de dingen zijn die de schade aanrichten. We kunnen niet over het voedsel praten zonder aandacht te schenken aan deze opeenvolging van oorzaken.

Insulineresistentie is een aanpassing. Het is geen ziekte. Het is een tijdelijke aanpassing die het lichaam ontwikkelt op basis van onze levensstijl. Wanneer we die levensstijl veranderen, verandert ook de aanpassing. Dus insulineresistentie, wat in wezen hetzelfde is als geavanceerde diabetes type 2, is bijna volledig omkeerbaar in bijna alle gevallen. En als we insulineresistentie kunnen omkeren, dan kunnen we ook diabetes type 2 omkeren. Maar dan moeten we de voedingsmiddelen vermijden die aandoeningen daadwerkelijk veroorzaken.

Dus boven op de bovenste rij (suiker — olie — stress — toxiciteit) hebben we de feitelijke oorzaken van hart- en vaatziekten omdat dit een reeks is van oorzakelijk verband.

Terugblik oorzakelijkheid CVD

10. Rijst

Rijst is niet zo slecht als sommige van de andere voedingsmiddelen waar we het over gaan hebben, maar het kan nog steeds een probleem zijn. En hier is waarom.

Uitleg koolhydraten

We moeten goed begrijpen wat glucose en koolhydraten zijn. Koolhydraten is plantaardig voedsel dat we eten. Dit wordt uit elkaar gehaald en we absorberen het in de bloedbaan als glucose dat bloedsuiker wordt genoemd of bloedglucose. Dit is een ring met zes koolstofatomen en dat wordt glucose genoemd. Dit is een monosacharide. Alle planten zijn grotendeels opgebouwd uit glucose. Wanneer we iets eten dat zoet is, is het meestal een tafelsuiker, dat is een disacharide.

Als we aan de ene kant glucose hebben en aan de andere kant fructose, dan hebben we een ring met zes koolstofatomen en een ring met vijf koolstofatomen. Dit wordt sucrose oftewel tafelsuiker genoemd. Dus deze kant ervan is hetzelfde ding. En afhankelijk van welke disacharide — zal deze veranderen — kunnen dat verschillende dingen zijn.

En hier is het deel wat de meeste mensen missen. Ze zeggen dat suiker slecht is maar dat complexe koolhydraten goed zijn. En dit is wat ze niet begrijpen, namelijk dat ze precies hetzelfde ding zijn. Dat als we deze glucose nemen en we beginnen het aan elkaar te binden, dan worden het lange, lange kettingen en wordt het zetmeel genoemd. We vinden het in rijst, aardappelen, granen etc.

Wanneer het lichaam koolhydraten opslaat, dan koppelen we ze weer wat anders en dat wordt glycogeen genoemd, maar het is hetzelfde spul. Zelfs hout en vezels bestaan nog steeds uit glucose, behalve dat het wat anders is geconfigureerd waardoor we het in sommige gevallen niet kunnen afbreken. Dus nu begrijp je voor eens en voor altijd dat vrijwel alle koolhydraten glucose is dat bloedglucose wordt. Nu kun je zien dat zetmeel 100% glucose is. En daarom zal het bloedsuiker doen stijgen en daarom zal het ook insuline doen stijgen. Dus elke keer wanneer we de bloedsuiker doen stijgen — het kan niet in de cel waar het zijn werk kan doen en in energie omgezet wordt — totdat insuline het helpt om bij wijze van spreken 'door de poort' te gaan.

Dus elke keer wanneer de bloedsuiker stijgt, is er een respons van het lichaam met insuline. Het is een prachtig mechanisme en het werkt heel mooi, totdat we overmatig koolhydraten gaan gebruiken. Als we het zo nu en dan wat eten, en per seizoen, dan is het geen probleem. Het systeem balanceert het zelf. Maar als we koolhydraten eten als de basis van ons eten, en we eten het 365 dagen per jaar de gehele dag, dan wordt het een probleem, dan wordt het te veel. Het systeem raakt dan overweldigd. We verstoppen het systeem een beetje en dan gaan we insulineresistentie ontwikkelen.

Waarom kunnen mensen in Azie dan jarenlang rijst eten? De reden is dat daar een geschiedenis achter zit. Er was geen overdaad van voedsel. Ze aten hun rijst, maar ze aten niet al het bewerkt voedsel er nog eens bij. Ze waren ook fysiek actief, ze hadden het grotendeel van de dag fysiek werk. Ze aten twee of drie maaltijden per dag, geen zes maaltijden. Ze hadden geen frisdranken, geen Coca Cola om de gehele dag van te nippen en ze hadden geen bewerkt voedsel. Want bewerkt voedsel bevat veel granen, veel suiker en veel chemicaliën. Dus als je alleen rijst eet, en dat is alles wat je eet zonder andere dingen erbij, als er geen overdaad is, kan je lichaam dat wel verdragen. Maar als je de rijst eet, plus bewerkt voedsel, begint het een probleem te worden. En wanneer je eenmaal insulineresistent bent geworden, wanneer je je lichaam al verstopt hebt, dan wordt rijst een slecht ding omdat het je weerhoudt van het omkeren (van insulineresistentie).

En ik (Sten) wil nog een opmerking maken over wat we zojuist hebben besproken in relatie tot koolhydraten. Want veel mensen weten dat witte suiker slecht is, en ze hebben gehoord dat hoge fructose maissiroop slecht is en zeggen: 'Ik zal deze twee vermijden'. Maar er is werkelijk geen verschil met al die andere suikers. Of we het nu bruine suiker noemen, of licht bruin suiker, of poedersuiker, agave of honing, of dextrose, of druivensuiker, of melasse, of glucosesiroop, het is allemaal hetzelfde spul. Het zijn gewoon verschillende combinaties van verhoudingen van glucose en fructose. Dat is alles wat het is. Je bloedsuiker veroorzaakt nog steeds insulineresistentie en het gaat het omkeren ervan voorkomen.

Fruit

En dan zeggen mensen: 'Goed, ik begrijp het dat deze (glucose en fructose) niet zo geweldig zijn.' Maar, natuurlijk is fruit nog steeds fantastisch. We moeten meer fruit en groente eten (wordt geadviseerd). Maar eigenlijk niet. Fruit is niet een slecht ding, tenzij je al insulineresistentie ontwikkeld hebt en een slechte metabolische gezondheid hebt. Dus de meeste mensen kunnen wel wat fruit hebben, maar als je een aandoening (zoals insulineresistentie) probeert om te keren, blijft het nog steeds een feit dat de suiker in fruit nog steeds precies dit is (Sten wijst naar wat hij getekend heeft). Het zijn verschillende verhoudingen van glucose en fructose. Er is geen verschil. Het lichaam metaboliseert het niet anders. Fruit is beter dan snoeprepen omdat het meer water heeft en het heeft een beetje vezels en het wordt verschillend verwerkt voor wat betreft de snelheid, maar de suiker en insuline vereiste is exact hetzelfde. Dus als je metabolisch gezond bent, geniet dan van wat fruit. Ben je diabetes, beperk het dan tot een absoluut minimum. Je kunt nog steeds zo nu en dan wat bessen hebben, maar ik zou fruit vermijden en geloof zeker niet in de slogan om meer fruit en groente te eten. Eet meer groenten, maar eet minder fruit.

En zoals gezegd, is zetmeel 100% suiker. het wordt afgebroken tot glucose. Dit geldt voor rijst, aardappelen, bonen, mais. Bonen hebben wat andere dingen in zich, maar ze zijn erg hoog in koolhydraten. Mais is hoog in koolhydraten, vandaar ze er maiszetmeel van maken. Tapioca en sorgum zijn ook andere vormen van zetmeel. Dus veel mensen denken 'als ik de granen niet eet, want ik heb gehoord dat gluten en tarwe slecht is, dus ik eet glutenvrij pizza en glutenvrij brood etc.' Nou, je eet nog steeds 100% suiker in het zetmeel dat ze vervangen. Ze stoppen er vaak rijstbloem in of tapioca of sorgum, maar het is nog steeds allemaal zetmeel. Trap er dus niet in.

9. Brood

Alles wat we hebben verteld over rijst geldt hetzelfde voor brood, maar deze is nog wat erger. Het zetmeel is hetzelfde, de insuline is hetzelfde. Maar de allergieën komen veel vaker voor bij brood, bij tarwe en bij gluten. Veel mensen die problemen met darmgezondheid hebben, is vanwege allergieën voor brood en gluten.

Zelfs als niet zo gebleken is dat je allergisch voor gluten bent, zou je brood e.d. weg kunnen laten en kijken wat er dan gebeurt. En als je allergisch bent, en als je een slechte darmgezondheid hebt, veroorzaakt dat ontstekingen dat bijdraagt aan hart- en vaatziekten.

8. Alcohol

Het volgende voedsel dat hartaandoeningen veroorzaakt, is alcohol. Waarom zou dat zo zijn? Alcohol is een natuurlijke substantie in kleine hoeveelheden. We hebben een enzym genaamd alcohol dehydrogenase. Dat is geschikt om alcohol af te breken. Dus in die zin is het geen vergif. Maar bij overmatigheid overweldigt het de lever omdat de lever de enige plek is die alcohol kan verwerken en afbreken. Dus je stopt het in het lichaam, het circuleert en het beïnvloedt elke cel, maar de lever is de enige plek die het kan afbreken en afvoeren om het te neutraliseren. Veel dingen die je wilt hoeven niet noodzakelijkerwijs giftig te zijn, maar wel als we er teveel van hebben. Dus af en toe een glas wijn is geen probleem, maar elke dag een fles wijn is een groot probleem.

En als we de lever overweldigen creëren we iets dat leververvetting wordt genoemd. Vroeger werd de meest vervette lever de 'alcoholische leververvetting' genoemd (AFLD). Nu is de meeste leververvetting een 'niet-alcoholische leververvetting' (NAFLD).

Dus als je je herinnert is witte tafelsuiker voor de helft glucose en voor de helft fructose. Dat fructose lijkt erg op alcohol in die zin dat alleen de lever het kan verwerken. Dus een klein beetje is volkomen natuurlijk, zoals af en toe een paar bessen is geen probleem. Maar bij overmatig fructose en suiker en frisdrank en snoep en bewerkt voedsel gaan we de lever overweldigen en creëren we leververvetting. En als die lever eenmaal gevuld is met vet, wordt hij erg insulineresistent. En omdat de lever een soort van metabolische hub is, verspreidt vet zich in de buikholte en zet het de toon voor de rest van het lichaam. Dus we worden insulineresistent als we een leververvetting hebben.

Als je zo nu en dan van een drankje wilt genieten, minder is beter, maar als je dat doet, zou ik (Sten) je willen aanraden dat pure likeur, gin, wodka, whisky, rum, cognac etc., het beste is, omdat het wordt gedistilleerd, het wordt verdampt. Daardoor is het eigenlijk suikervrij. Wijn is gefermenteerde druiven die veel suiker bevatten, maar de gist verbruikt veel suiker. Dus de meeste suiker van de druiven is verdwenen en er is nog maar een klein beetje over in de wijn. Dus, nogmaals, het is geen goede zaak die ik aanbeveel, maar als je wat wilt hebben, kun je beter niet het ergste hebben.

Een beetje erger dan wijn is bier, omdat bier veel koolhydraten bevat. Het is gemaakt van graan en mout. En het ergste zou gemengde dranken zijn, want nu haal je niet alleen de alcohol uit de drank, maar je voegt ook een hoop suiker toe. Dus nu heb je twee dingen die alleen de lever kan verwerken. Het is alsof je het een dubbele lading geeft of meer vergeleken met sterke drank.

En ik zou zeggen dat suiker nog erger is dan alcohol, want bij alcohol weet je wanneer je te veel consumeert. Maar bij suiker weet je dat niet. Het is heel erg verslavend en als je er één hebt, wil je er nog één, en nog één van wat je ook consumeert.

7. Ultra bewerkt voedsel

Gecentraliseerde informatie: Wat is bewerkt voedsel?

6. Fastfood

Gecentraliseerde informatie: Fastfood wel of niet?

5. Zaadoliën

Gecentraliseerde informatie: Commerciële oliën.

4. Gefrituurd voedsel

Gecentraliseerde informatie: Wat is er verkeerd aan gefrituurd voedsel?

3. Margarine

Gecentraliseerde informatie: Margarine is nóg slechter dan olie.

2. Donuts

Gecentraliseerde informatie: Donuts, cake en glazuur.

1. Suiker

Het probleemvoedsel nummer één is suiker omdat het overal is. Het zijn lege calorieën. We krijgen er geen voeding van. Het verstoort vrijwel elk stofwisselingsproces in het lichaam. 50% is fructose die erg op alcohol lijkt en leververvetting veroorzaakt. En het is heel erg verslavend. Dus voor veel dingen die slecht voor je zijn, is er een soort limiet in hoeveel je wilt eten. Je hebt een paar dingen, je eet een paar happen en dan zou het prima moeten zijn, dan ga je iets anders eten. Maar suiker werkt niet zo. Nadat je een frisdrank hebt gehad, kun je er nog een nemen. En heel vaak kunnen mensen een fles of twee liter per dag drinken. Ze kunnen een fles of een liter zoete thee drinken omdat suiker zo verslavend is. En het laat helemaal geen gevoel van volheid na.

Suiker is bewerkt voedsel.

En zoals ik al zei, is het probleem dat het in zoveel dingen zit dat sommige mensen zich dat gewaar (vijañana) zijn en andere mensen er niet echt over nadenken. Maar in dingen zoals frisdrank dat je de een na de ander kunt drinken. En als ik zeg suiker, dan neem ik mais met een hoog fructose gehalte mee. Dat zijn dezelfde moleculen met een beetje verschillende samenstellingen. Het zit in koekjes, desserts, ijsjes en in voedsel waar we vaak niet over nadenken zoals barbecuesaus dat zelfs zoeter is dan Coca Cola. Het is alom vertegenwoordigd. Het zit in alle bewerkt voedsel en dat is het probleem met suiker. We krijgen het overal.

Gecentraliseerde informatie: Suikers zijn het begin van insulineresistentie.

Tot slot

En onthoud dat alles dat we hier nu besproken hebben, slecht is, omdat het bijdraagt aan ontstekingen, oxidatieve stress en insulineresistentie. En vrijwel al het voedsel waarvan je wordt verteld dat het hartaandoeningen veroorzaakt, is prima, als je de dingen maar kunt laten liggen, de dingen waarover we het hadden die slecht zijn.

Aanbeveling satipatthana training

Een gezonde levensstijl is allesbepalend als het gaat om het voorkomen en/of het omkeren van diverse aandoeningen. Overal om ons heen, overal waar we kijken, is bewerkt voedsel en heel, heel veel suiker en meer dingen die zeer ongezond zijn. Voortdurend worden we verzocht daarop te reageren met als gevolg dat we erin betrokken raken. De meeste mensen zijn er zo door in beslaggenomen, dat ze hun levensstijl heel moeilijk kunnen veranderen.

Door de beoefening van mindfulness oftewel Inzicht meditatie (satipatthana) zul je jezelf steeds minder vaak op sleeptouw laten nemen, noch door de innerlijke- noch door de externe wereld. Alles in deze training is gebaseerd op het begrijpen van wat er is, wat er zich op elk moment voordoet, en 'de dingen zien zoals ze werkelijk zijn' wat neerkomt op objectief gewaarzijn (vijañana).

Wanneer helder begrip ontstaat, zorgt datzelfde begrip ervoor dat je werkelijk vrij kunt zijn van alles wat er is en dat je oude gewoonten kunt verlaten (nekkhamma). Uiteindelijk zorgt deze training voor een volledig vrij zijn van lijden (dukkha). Het is aandacht (avajjana) dat de weg naar aanpassing en verandering mogelijk maakt hetgeen essentieel is. Indachtigheid is het kardinale startpunt voor alle goede dingen. Omdat aandacht (avajjana) een universeel aspect is dat altijd en overal een vooraanstaande rol speelt, heeft de training in indachtigheid (sati) tevens een positief effect op een gezonde levensstijl. Het is aandacht waardoor we tot begrip komen. Je doet geen dingen waarvan je begrijpt dat ze onvoordelig voor je zijn; je doet dingen waarvan je begrijpt dat ze voordelig voor je zijn.

Conditionering is een erg belangrijk aspect waar we vanaf moeten. Want vanwege conditionering worden gewoonte- en gedachtepatronen in stand gehouden. Het wordt geïntensiveerd wanneer je niet indachtig leeft. Middels de satipatthana training bevrijd je jezelf van conditionering. Dan laat je je door niets en door niemand beïnvloeden. Dit is vrij zijn van elke vorm van slavernij. In mentaal opzicht betekent dit dat je 'het ongeconditioneerde' (asankhata) hebt bereikt.

Satipatthana training

Om de satipatthana training oftewel mindfulness correct te beoefenen, start je op de groep pagina Satipatthana training. Je kunt ook de sectie Inzicht meditatie raadplegen.