Zeven factoren van verlichting
In deze cursus maak je kennis met de zeven factoren van verlichting. Deze moeten ontwikkeld worden omdat ze de weg naar verlichting vrijmaken.
Dit is een onderdeel van de Cursus boeddhisme van Sleutel tot Inzicht.
Voor alle lesstof binnen dit niveau kun je de volgende pagina's raadplegen:
- Satta sambojjhanga — De zeven factoren van verlichting
Omdat ze de weg naar verlichting vrijmaken.
Meer leren…
Wanneer ze aanwezig zijn ondersteunen ze ons om juiste concentratie (samma samadhi) te ontwikkelen. Dit betekent dat we dan de meditatieve verdiepingen (jhana) kunnen bereiken. Die zijn nodig om het juiste begrip (samma ditthi) te verdiepen zodat er een doordringend inzicht kan ontstaan waardoor we de dingen kunnen zien zoals ze werkelijk zijn (yathabhuta).
- Indachtigheid (sati sambojjhanga).
- Onderzoek naar waarheid (dhamma vicaya sambojjhanga).
- Energie (viriya sambojjhanga).
- Vreugde (piti sambojjhanga).
- Kalmte (passaddhi sambojjhanga).
- Concentratie (samadhi sambojjhanga).
- Gelijkmoedigheid (upekkha sambojjhanga).
De factoren van verlichting hebben betrekking op de condities die een persoon in zijn streven naar verlichting dient te volgen.
Meer leren…
Het zijn condities oftewel voorwaarden (paccaya). Gaandeweg in de cursus zal blijken hoe belangrijk het is dit goed te begrijpen.
Wanneer iemand waakzaam is. Wanneer iemand de wil (chanda) heeft opgewekt om naar verlichting te streven. Zo ontstaat de factor indachtigheid (sati) in iemand.
Meer leren…
De wil opwekken of het verlangen hebben de verlichting te realiseren is heel wat anders dan zintuiglijk verlangen (het verlangen van de zintuigen).
Bestudeer de lesstof goed die is aangegeven bij Niveau 1. Daar is namelijk veel meer belangrijke informatie.
Indachtigheid is het kardinale startpunt voor alle goede dingen.
Wanneer iemand indachtig is, ontwikkelt zich de factor onderzoek naar waarheid (dhamma vicaya) in iemand.
Meer leren…
Dit is omdat indachtigheid of waakzaamheid leidt tot begrip, wijsheid. Door dit begrip wordt het onderscheidingsvermogen tussen goed en verkeerd verbeterd.
Wanneer iemand het goede en het verkeerde goed van elkaar kan onderscheiden en de gevolgen ervan begrijpt, ontstaat de factor energie (viriya) in iemand.
Meer leren…
Zulk een persoon zal zich inspannen het goede te doen. Vooral het in praktijk brengen van de Dhamma. Viriya = samma vayama, de 6e factor van het Pad. Samma vayama = samma padhana.
Doordat iemand zich inspant het goede te doen, de Dhamma in praktijk brengt, ontstaat de factor vreugde (piti) in iemand.
Meer leren…
Het is een vreugdevolle interesse (piti) in de Dhamma.
Doordat vreugde in iemand ontstaat, ontstaat de factor kalmte (passaddhi) in iemand.
Doordat iemand kalm van geest is, kan iemand zich beter concentreren op een goed (kusala) object. Zo ontstaat de factor concentratie (samadhi) in iemand.
Doordat iemand zich concentreert op een goed object (vandaar juiste concentratie) ziet iemand de nutteloosheid van sensaties in, en ontstaat de factor gelijkmoedigheid (upekkha) in iemand.
Meer leren…
De juiste concentratie (samma samadhi) bevordert een doordringend inzicht in alle dingen waardoor je dingen steeds beter kunt loslaten.
Gelijkmoedigheid moet niet verward worden met onverschilligheid. Zie voor een duidelijk onderscheid het hoofdstuk Onverschilligheid of gelijkmoedigheid? van de sectie Inzicht meditatie.
Heilzaam (kusala).
Meer leren…
Zie ook de beschrijving van juiste inspanning op Ariya Atthangika Magga — Het Edel Achtvoudige Pad.
Het zijn geconditioneerde (sankhata) fenomenen.
Meer leren…
In het geval van de factoren zijn het staten van de geest (citta). Ze hebben de aard van opkomen (uppada) en vergaan (vaya) in zich.
Ondanks het heilzame staten zijn, moeten we ons dus ook niet aan deze staten vastklampen. Naarmate je in de cursus vordert, zul je begrijpen waarom dat zo is. Maar de stelling in de vorige alinea zegt in principe al genoeg. Het komt erop neer, dat we eerst iets moeten ontwikkelen en het vervolgens moeten loslaten. De factoren dienen als een soort 'stepstones'.
Nee.
Meer leren…
Dit geldt voor alle dingen (sankhara). Als we dit heel goed begrijpen, met doordringend inzicht, zullen we alles kunnen loslaten. Het hechten (upadana) zorgt voor onvrijheid, of het nu een hechten aan heilzame of aan onheilzame staten is. Bekijk nog eens S22-059 — Anatta Lakkhana Sutta — De kenmerken van niet-zelf.