De kenmerken van niet-zelf
Anatta Lakkhana Sutta
In deze toespraak zet de Boeddha de Leer van niet-zelf (anatta) uiteen. Hij verklaart dat dingen vergankelijk zijn en omdat dingen aan verandering onderhevig zijn, lijden impliceren. Vanwege deze feiten verklaart hij dat nergens in de vijf aggregaten (materie; gevoelens; waarnemingen; mentale formaties; bewustzijn) zoiets als een ziel of een zelf te vinden is.
Net zoals bij de eerste toespraak predikte hij deze toespraak tot de eerste vijf monniken, maar deze keer verwierven zij allemaal arahatschap. De Anatta Lakkhana Sutta is de tweede toespraak die de Boeddha predikte, vijf dagen na de eerste.
Inhoudsopgave
De Dharmek stupa in het hertenpark (Migadaya) van Isipatana (het huidige Sarnath) markeert de locatie waar de Boeddha de toespraak over geen-zelf predikte (S22-059 — Anatta Lakkhana Sutta — De kenmerken van niet-zelf). Dit is zijn tweede toespraak. Deze gebeurtenis vond plaats vijf dagen nadat hij de eerste toespraak predikte.
Bij het horen van deze toespraak verwierven alle vijf de monniken (Bhaddiya, Mahanama, Vappa, Kondañña en Assaji) arahatschap.
Niet-zelf
Aldus heb ik gehoord (evam me sutam). Eens verbleef de Gezegende in het hertenpark (Migadaya) van Isipatana, nabij Varanasi (het toevluchtsoord voor asceten). Daar sprak hij tot de monniken van de groep van vijf[1]: "Monniken." — "Bhante", antwoordden zij. En de Gezegende sprak als volgt:
Noot[2]
"Monniken, vorm (rupa) is niet-zelf (anatta). Zou vorm wèl het zelf zijn, dan zou deze vorm niet tot ziekte (vyadhi) leiden, en kan iemand van vorm zeggen: 'Laat mijn vorm zo zijn, laat mijn vorm niet zo zijn.' En omdat vorm niet-zelf is, leidt het tot ziekte, en daarom kan niemand van vorm zeggen: 'Laat mijn vorm zo zijn, laat mijn vorm niet zo zijn.'"
"Monniken, gevoel (vedana) is niet-zelf. Zou gevoel wèl het zelf zijn, dan zou dit gevoel niet tot ziekte leiden, en kan iemand van gevoel zeggen: 'Laat mijn gevoel zo zijn, laat mijn gevoel niet zo zijn.' En omdat gevoel niet-zelf is, leidt het tot ziekte, en daarom kan niemand van gevoel zeggen: 'Laat mijn gevoel zo zijn, laat mijn gevoel niet zo zijn.'"
"Monniken, waarneming (sañña) is niet-zelf. Zou waarneming wèl het zelf zijn, dan zou deze waarneming niet tot ziekte leiden, en kan iemand van waarneming zeggen: 'Laat mijn waarneming zo zijn, laat mijn waarneming niet zo zijn.' En omdat waarneming niet-zelf is, leidt het tot ziekte, en daarom kan niemand van waarneming zeggen: 'Laat mijn waarneming zo zijn, laat mijn waarneming niet zo zijn.'"
"Monniken, mentale formaties (sankhara) zijn niet-zelf. Zouden mentale formaties wèl het zelf zijn, dan zouden deze mentale formaties niet tot ziekte leiden, en kan iemand van mentale formaties zeggen: 'Laat mijn mentale formaties zo zijn, laat mijn mentale formaties niet zo zijn.' En omdat mentale formaties niet-zelf zijn, leidt het tot ziekte, en daarom kan niemand van mentale formaties zeggen: 'Laat mijn mentale formaties zo zijn, laat mijn mentale formaties niet zo zijn.'"
"Monniken, bewustzijn (viññana) is niet-zelf. Zou bewustzijn wèl het zelf zijn, dan zou dit bewustzijn niet tot ziekte leiden, en kan iemand van bewustzijn zeggen: 'Laat mijn bewustzijn zo zijn, laat mijn bewustzijn niet zo zijn.' En omdat bewustzijn niet-zelf is, leidt het tot ziekte, en daarom kan niemand van bewustzijn zeggen: 'Laat mijn bewustzijn zo zijn, laat mijn bewustzijn niet zo zijn.'"
Niet van mij
"Monniken, wat denken jullie: is vorm blijvend of vergankelijk (anicca)?" — "Vergankelijk, bhante." — "Welnu, is hetgeen dat vergankelijk is, pijnlijk of plezierig?" — "Pijnlijk (dukkha), bhante." — "Welnu, is het van hetgeen dat vergankelijk en pijnlijk is omdat het aan verandering (viparinama) onderhevig is, juist om te zeggen: 'Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'?" — "Nee, bhante."
"Is gevoel blijvend of vergankelijk?" — "Vergankelijk, bhante." — "Welnu, is hetgeen dat vergankelijk is, pijnlijk of plezierig?" — "Pijnlijk, bhante." — "Welnu, is het van hetgeen dat vergankelijk en pijnlijk is omdat het aan verandering onderhevig is, juist om te zeggen: 'Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'?" — "Nee, bhante."
"Is waarneming blijvend of vergankelijk?" — "Vergankelijk, bhante." — "Welnu, is hetgeen dat vergankelijk is, pijnlijk of plezierig?" — "Pijnlijk, bhante." — "Welnu, is het van hetgeen dat vergankelijk en pijnlijk is omdat het aan verandering onderhevig is, juist om te zeggen: 'Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'?" — "Nee, bhante."
"Zijn mentale formaties blijvend of vergankelijk?" — "Vergankelijk, bhante." — "Welnu, is hetgeen dat vergankelijk is, pijnlijk of plezierig?" — "Pijnlijk, bhante." — "Welnu, is het van hetgeen dat vergankelijk en pijnlijk is omdat het aan verandering onderhevig is, juist om te zeggen: 'Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'?" — "Nee, bhante."
"Is bewustzijn blijvend of vergankelijk?" — "Vergankelijk, bhante." — "Welnu, is hetgeen dat vergankelijk is, pijnlijk of plezierig?" — "Pijnlijk, bhante." — "Welnu, is het van hetgeen dat vergankelijk en pijnlijk is omdat het aan verandering onderhevig is, juist om te zeggen: 'Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf'?" — "Nee, bhante."
Niet mijn zelf
"Zo moet, monniken, elke soort van vorm die in het verleden, in de toekomst of in het heden is verrezen, groot of klein, in je of buiten je, ondergeschikt of verheven, ver weg of dichtbij, met juist begrip aldus beschouwd worden: 'Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf[3].'"
"Zo moet elke soort van gevoel dat in het verleden, in de toekomst of in het heden is verrezen, groot of klein, in je of buiten je, ondergeschikt of verheven, ver weg of dichtbij, met juist begrip aldus beschouwd worden: 'Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.'"
"Zo moet elke soort van waarneming die in het verleden, in de toekomst of in het heden is verrezen, groot of klein, in je of buiten je, ondergeschikt of verheven, ver weg of dichtbij, met juist begrip aldus beschouwd worden: 'Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.'"
"Zo moet elke soort van mentale formaties die in het verleden, in de toekomst of in het heden is verrezen, groot of klein, in je of buiten je, ondergeschikt of verheven, ver weg of dichtbij, met juist begrip aldus beschouwd worden: 'Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.'"
"Zo moet elke soort van bewustzijn dat in het verleden, in de toekomst of in het heden is verrezen, groot of klein, in je of buiten je, ondergeschikt of verheven, ver weg of dichtbij, met juist begrip aldus beschouwd worden: 'Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.'"
Conclusie
"De geïnstrueerde edele discipel (ariyasavaka), monniken, die het zo ziet, hunkert niet naar materiële vorm, gevoel, waarneming, mentale formaties en bewustzijn[4]. Door vlekkeloosheid (viraja) is hij onthecht (viraga), door onthechting is hij bevrijd (vimutti); in bevrijding ontstaat het besef dat hij bevrijd is, en hij begrijpt onmiddellijk: 'Geboorte is vernietigd (khina jati), het heilige leven (magga brahmacariya) is geleefd, wat gedaan moest worden is gedaan (katam karniyam), er is niets meer van dit dat nog tot enige staat van bestaan komt (naparam itthattaya)[5].'"
Dit is wat de Gezegende zei. De monniken waren tevreden en verheugden zich in de woorden van de Gezegende. En gedurende deze toespraak, werd de geest van die vijf monniken, bevrijd vanwege de onthechting van de bezoedelingen (asava's)[6].
Ontdek de ware Leer van de Boeddha
Op STI is de ware Leer van de Boeddha tot in detail en in eenvoudige taal uiteengezet. Alles is rechtstreeks ondersteund door de woorden van de Meester zelf en door de auteur toegelicht met een diep inzicht in de Leer. Exact in het licht zoals deze oorspronkelijk door de Boeddha is onderwezen.
De belangrijkste locatie waar specifiek de boeddhistische Leer wordt behandeld, is de sectie Inzicht meditatie. De reden waarom nu juist deze sectie, is omdat alles in de Leer samenhangt met de ontwikkeling van inzicht.
Indeling sectie Inzicht meditatie
- Inzicht meditatie — De gehele sectie
- Groep pagina's — Gebundelde pagina's
- Details — Specifieke onderwerpen van de Dhamma
De website verder verkennen
De pagina's in de sectie Inzicht meditatie zijn zeker niet de enige pagina's over boeddhisme. Zo is de sitemap overzichtelijk in categorieën (secties) ingedeeld. Lees vele toespraken in de Sutta Pitaka, ontdek wie de Boeddha was, maak kennis met zijn tijdgenoten en nog veel meer.
Toelichting op de indeling
De sectie Inzicht meditatie is in eerste instantie opgebouwd uit delen. Elk deel bevat individuele pagina's die we ook wel hoofdstukken noemen.
Groep pagina's
Het eerste deel wat je bovenaan ziet in de sectie Inzicht meditatie, is het deel Groep pagina's. De reden dat dit deel in die sectie bovenaan staat, is omdat het de belangrijkste pagina's omvat. Ze zijn voor de meeste mensen goed te begrijpen en ze belichten nauwkeurig de kern van een bepaald aspect van de boeddhistische Leer. Het beste is om te beginnen bij de eerste groep pagina en zo de lijst van groep pagina's af te werken.
Op groep pagina's zijn pagina's gebundeld omtrent een cruciaal onderwerp. Deze gebundelde pagina's noemen we sub pagina's. Ze werken gezamenlijk naar de betekenis en het doel van de groep pagina. In opbouwende en eenvoudige bewoording geven ze exact weer wat de Boeddha werkelijk heeft onderwezen.
Afzonderlijke hoofdstukken
Je kunt ook de afzonderlijke hoofdstukken van de verschillende delen doornemen.
Details
Vanaf het deel Details zijn pagina's a.d.h.v. de content zo goed als mogelijk in groepen gecategoriseerd (deze groepen niet verwarren met groep pagina's). De hoofdstukken binnen deze groepen geven uitleg over specifieke onderwerpen van de Dhamma.
Eindnoten
[1] De eerste monniken waren: Bhaddiya; Mahanama; Vappa; Kondañña; Assaji.
[2] De Boeddha verwijst hier telkens naar vorm, gevoel, waarneming, mentale formaties en bewustzijn waarmee de vijf groepen van hechten (pañca upadana kkhandha) worden bedoeld die het gehele bestaan omvatten.
[3] N'etam mama, n'eso'ham asmi, na me so atta.
[4] Zie pañca upadana kkhandha.
[5] Voor uitleg, raadpleeg De uiteindelijke kennis.
[6] D.w.z. het bereiken van arahatschap.
| RegID | S22-059 |
|---|---|
| Bijgewerkt | 25 januari 2022 16:57:11 |
| Auteur | Peter van Loosbroek — Ananda |
| Locatie | www.sleuteltotinzicht.nl |
| Copyright | Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm |
| Overig | Geen |