Mogelijke oorzaken en herstel van hersenbeschadiging

Inhoudsopgave

Inleiding

De blinde grottenvis

De blinde

De gebroken arm

De overbezorgde ouder

De hersenbeschadiging en het herstel

Extra aanbevelingen

Inleiding

Er is een gezegde 'use it or lose it' (gebruik het of verlies het) en dat is zeker waar, ook voor wat betreft de hersencellen. In dit artikel zullen we op een begrijpelijke manier uitleggen hoe dit zich in z'n algemeen voltrekt.

Ten eerste dienen we te begrijpen dat het lichaam zeer 'intelligent' is. Niet in de zin dat het lichaam letterlijk intelligent of wijs is, maar dat het een systeem is dat zich perfect aanpast aan diverse omstandigheden. Het lichaam van een dier is niet hetzelfde als dat van een mens, maar beide hebben een perfect aanpassingsvermogen.

De blinde grottenvis

Laten we beginnen met een wel heel duidelijk voorbeeld. De blinde grottenvis (astyanax jordani) leeft in grotten, in absolute duisternis. Omdat 'zien' in deze omstandigheid niet mogelijk is, hebben ogen dan ook geen enkele functie. Net zoals de meeste andere vissen, heeft de blinde grottenvis overigens wel een zijlijnorgaan waardoor vissen o.a. waterbewegingen kunnen voelen. Het zijlijnorgaan is bij deze vis sterker ontwikkeld dan bij vissen die wel kunnen zien omdat zij het meer gebruiken.

De blinde

Een blinde kan niet zien, maar omdat hij daardoor extra aangewezen is op de andere zintuigen en deze extra gebruikt, zijn de overige zintuigen doorgaans beter ontwikkeld dan de zintuigen van mensen die wel kunnen zien.

De gebroken arm

Nu een belangrijk voorbeeld waarmee wordt aangetoond dat hersenbeschadiging mogelijk kan worden hersteld. Er is namelijk sprake van degenereren en regenereren.

Als je je arm hebt gebroken en die arm moet een paar maanden rusten om te genezen, moet die arm in het gips. Door gebrek aan activiteit wordt die arm dan dunner. Je cellen beschikken namelijk over miljarden receptoren. Wanneer essentiële mineralen die je lichaam nodig heeft worden opgelost in vocht, vormen ze elektrolyten die elektrisch geladen zijn. Deze elektrolyten worden middels het bloed door het lichaam gepompt. Tijdens hun tocht door het lichaam wisselen ze signalen uit tussen receptoren in cellen en de hersenen wat erg belangrijk is voor allerlei processen.

In het geval wanneer de arm inactief is, vangen de elektrolyten van de cellen van de arm, een signaal op in de zin van 'ik ben inactief, ik doe niets, ik gebruik dit lichaamsdeel niet'. En de elektrolyten geven vervolgens het signaal door aan de hersenen dat het niet nodig is om essentiële bouwstoffen e.d. naar dat gedeelte van het lichaam te sturen. Dit wordt het degeneratie proces genoemd. Maar zodra het gips van de arm verwijderd wordt, wordt de arm weer gebruikt. De elektrolyten ontvangen dit signaal van de arm op en geven het signaal weer aan de hersenen door. De hersenen zorgen dan dat de benodigde bouwstoffen en alles wat nodig is naar de arm gestuurd wordt wat nodig is zodat deze weer normaal kan functioneren. Dit wordt het regenereren genoemd.

Op deze wijze past het lichaam, afhankelijk van de omstandigheden, zich perfect aan. Vergis je niet: de hersenen zijn puur fysiek. Het is niet 'de geest' (mano) maar een puur fysiek orgaan, dat o.a. met behulp van de elektrolyten een zeer complex systeem aanstuurt en reguleert. Dit betekent echter nog niet dat de hersenen los staan van de geest… Zo meteen meer hierover.

De overbezorgde ouder

Zorgzaamheid is een nobel iets, maar heel veel mensen zijn erg onrustig. En een onrustige geest neigt ertoe zich overal zorgen over te maken. Deze twee, onrust en zorgelijkheid, zijn samen een van de vijf hindernissen (pañca nivarana). Wanneer mensen niet geleerd hebben de staat van hun eigen geest te bespiegelen, begrijpen zij niet wat dit tot gevolgen heeft. Het gedrag van een overbezorgde ouder die alles voor zijn kinderen doet, het kind alles met 'de paplepel ingeeft', maakt van kinderen in werkelijkheid afhankelijke en hulpeloze wezens die niet op eigen benen kunnen staan en niet echt volwassen kunnen worden. De bedoeling is wel goed, maar het gevolg van dit gedrag niet.

Kinderen die op deze manier opgevoed worden, hoeven niets te ondernemen en kunnen daarom geen ervaring opdoen waarvan ze kunnen leren. Mensen leren door vallen en opstaan, maar als dat vallen door een overbezorgde ouder niet wordt geaccepteerd of gewaardeerd, kan angst om te falen toenemen. Omdat het kind aangeleerd is dat alles voor hem wordt voorgekauwd, zal het later in elk geval niet snel initiatieven ondernemen om de wereld waarin het leeft eens vanuit een andere hoek te bekijken of te benaderen. Hierdoor worden essentiële leermomenten in het leven gemist.

Omdat het kind lange tijd op non-actief is gezet vanwege de overbezorgde ouder, kan dit een hersenbeschadiging veroorzaakt hebben. De reden kan gevonden worden in het feit dat al het werk door de ouder werd gedaan. Het lichaam 'ziet' dit als dat de ontwikkeling van de hersenen niet nodig is.

Heb je overbezorgde ouders of heb je die gehad, weet dan dat je de nadelige gevolgen ervan kunt omkeren, maar het heeft inspanning en tijd nodig.

De hersenbeschadiging en het herstel

Het mag duidelijk zijn dat wanneer je iets niet gebruikt, het geen functie heeft en overbodig wordt.

Hiervóór heb ik aangegeven dat de hersenen niet los staan van de geest (mano), het mentale continuüm. Geest en lichaam vullen elkaar aan. Wanneer de mentale kant niet goed getraind wordt, zal dit niet alleen effect hebben op diverse aspecten van de geest, maar ook op de fysieke kant. Een eenvoudig voorbeeld: als je je niet gewaar bent (vijañana) dat je vaak een slechte lichaamshouding hebt, 'groei je krom' (om het kort door de bocht zo even te noemen). Vanwege dit gebrek aan indachtigheid (sati) gaat het 'kromme lichaam' zo ontstaan, komt het zodoende 'in het bestaan', 'wordt het zo' (bhava).

Het belangrijkste aspect binnen het trainen van de geest, is aandacht schenken (avajjana). Wanneer je aandacht schenkt aan wat er voor je is, is de geest open en kan hij leren van wat er zich voordoet. Leren is uitermate functioneel net zoals verstandig nadenken (yoniso manasikara) wat je ook helpt bij elk leerproces.

Echter, wanneer verlangens sterk zijn, wordt je snel afgeleid van wat er is. Er is dan ook vaak geen sprake van verstandig nadenken. Het zijn vooral verlangens die voorkeur en afkeer (anurodhapativirodha) versterken waardoor de realiteit wordt omzeild. Want hoe sterker de voorkeur, hoe sterker de afkeer. Hierdoor ga je om de dingen heen, in plaats van er doorheen.

Een voorbeeld is alcohol- en/of drugsgebruik. En om het nog een graadje erger te maken schrijven de 'deskundigen' geest verdovende medicijnen voor… Dan wordt de geest volledig op non-actief gezet wat de hersencellen nog verder beschadigt. Deze vorm van medicijngebruik wordt door het lichaam middels de receptoren 'gezien' als dat de geest en de hersencellen niet nodig zijn. Dit is de vernietiging van het leerproces dat zo belangrijk is.

Nogmaals: geest en lichaam vullen elkaar aan. Onbeschadigde hersencellen in combinatie met een ongetrainde geest, werkt niet. En zou er sprake zijn van een getrainde geest, dan werkt de combinatie met beschadigde hersencellen ook niet. Maar beschadigde hersencellen kunnen weldegelijk herstellen (is wetenschappelijk bewezen).

Prent het volgende goed in je geest: wanneer de geest verkeerd 'getraind' of 'aangeleerd' wordt (ook wanneer het verkeerde aangereikt wordt zoals geest verdovende middelen), is dit een van de belangrijkste oorzaken van het degenereren van de fysieke kant, je hersencellen in dit voorbeeld. Wanneer de geest goed getraind wordt, is dit een van de belangrijkste oorzaken van een herstel ervan (regenereren).

Wat ook hersenbeschadiging kan veroorzaken, zijn ontstekingen vanwege verkeerde voeding. Hoe dan ook, om te herstellen heeft het lichaam altijd de juiste voeding nodig. Ook bewegen is erg belangrijk want dat stimuleert het groeihormoon. Hiervoor zijn geen intensieve trainingen nodig; ontspannen wandelen in de natuur voldoet prima. Je leest er alles over in de sectie Gezondheid en mindfulness.

Samen met de juiste voeding en beweging is het ook belangrijk dat je de satipatthana training beoefent. Zie de tip hieronder.

Extra aanbevelingen