Dhammapada hoofdstuk 2 — Waakzaamheid

Het pad naar het onsterfelijke is het altijd blijvende gewaarzijn van ervaring. Het doodloze impliceert niet een fysieke staat waar het lichaam niet kan sterven. Wanneer een individu het proces van ervaring totaal gewaar wordt, is hij bevrijd van de continuïteit van het bestaan (samsara). Zij die dat gewaarzijn niet hebben zijn zoals de dood, zelfs al zijn zij fysiek in leven.

Zij die werkelijk wijs zijn, zijn zich in het bijzonder gewaar van de noodzakelijkheid van oplettendheid. Zij beleven voldoening in oplettendheid. Zij beleven er plezier aan zich bezig te houden met oplettendheid omdat dat de regio is van het bovennormale.

De wijze personen die standvastig mediteren, bereiken een niveau van begrip dat hen in staat stelt om Nibbana te ervaren. Die wijze personen die onophoudelijk doorgaan in hun meditatiebeoefening, sterk en volhardend, ervaren Nibbana: de meest verheven veiligheid (daarom bevrijding) van alle banden (yoga).

Als een persoon volhardend is en zijn aandacht goed naar zichzelf richt, als zijn lichamelijke en mentale acties onberispelijk zijn, als hij beheerst is en als hij leeft in overeenstemming met de Dhamma en verstandig is, dan zal zijn glorie toenemen.

De hele wereld is vol met bezoedelingen (asava). De zintuiglijke objecten behelzen een enorm groot gebied en zijn als een krachtige vloedgolf (ogha). Maar de wijze persoon bouwt vastberaden voor zichzelf een eiland dat door die krachtige vloedgolven niet kan worden weggespoeld. Het eiland is gebouwd met vastberadenheid, indachtigheid, beteugeling en zelfbeheersing. Wanneer hij zich onwankelbaar op dat eiland heeft gevestigd, is er geen enkele vloedgolf die zulk een wijze persoon nog kan wegspoelen.

Zij die dwaas en onzorgvuldig zijn, doen zich tegoed aan onoplettendheid. Maar de wijze koestert oplettendheid als een grote schat. Dwaze mensen leven een leven dat vol met zintuiglijke plezieren is. Zij doen zich tegoed aan activiteiten die in het geheel niet strekken tot spirituele voortgang. Om wereldse aanwinst te verwerven hebben mensen rijkdom nodig. Op dezelfde manier hebben wij, om hoge spirituele aanwinst te verwerven, rijkdom nodig. Maar die rijkdom is oplettendheid.

Doe je niet tegoed aan onoplettendheid. Vermijd de begeerte naar zintuiglijke plezieren, wat hun aard ook is. De indachtige persoon is kalm van geest. Hij zal grote zegen verwerven.

De wijze persoon is altijd indachtig. Door deze alertheid verwerpt hij de manieren van hen die vadsig zijn. De wijze persoon beklimt de toren van wijsheid. Wanneer hij eenmaal die hoogte (van wijsheid) heeft bereikt, is hij bekwaam om de verdrietige massa te bekijken, zonder zelf verdrietig te zijn. Onthecht en kalm, bekijkt hij de massa zoals een persoon boven op de top van een berg de grond beneden hem overziet.

De bijzonder wijze persoon van diepe wijsheid, is altijd alert en indachtig. Daarom is hij als een klaarwakkere persoon onder hen die in diepe slaap zijn. Die wijze persoon die in het bezit is van verheven inzicht, haalt in spiritueel opzicht alle individuen van het gewone volk in, zoals een snel paard makkelijk een zwak paard inhaalt.

De brahmaanse jongeling Magha werd, vanwege oplettendheid, wedergeboren als de leider van de deva's. Daarom wordt oplettendheid altijd geprezen, en luiheid en onoplettendheid worden altijd verworpen.

De monnik, als zoeker naar waarheid, keert zich af van onoplettendheid omdat hij weet dat iemand, die onoplettend is, gevangen komt te zitten in het oneindige lijden van samsara. Daarom baant hij zich vol ijver een weg, en brandt hij waakzaam de banden (saññojana) weg die mensen aan wereldse gezindheid binden.

Als waarheidzoeker ziet de monnik angst in onachtzaamheid van oplettendheid. Hij zal zeker niet terugvallen van de spirituele hoogten die hij al heeft bereikt. Hij is ervan verzekerd Nibbana te bereiken.