Dhammapada hoofdstuk 1 — Tweelingverzen

Alles wat wij ervaren, begint bij gedachten. Onze woorden en daden ontstaan uit gedachten. Als wij spreken of handelen met kwade gedachten, dan zijn onaangename ervaringen en omstandigheden onvermijdelijk. Wij creëren dan slechte omstandigheden, waar wij ook heengaan, omdat we slechte gedachten met ons meedragen. Dit lijden kunnen we niet van ons afschudden zolang we gebonden zijn aan onze kwade gedachten. Dit is zoals het wiel van een kar dat de hoeven volgt van een os die aan een kar gespannen is. Het karrenwiel, tezamen met de zware last van de kar, blijft de trekkende os volgen. Het dier is aan deze zware last gebonden en kan die niet verlaten.

Alles wat de mens ervaart ontspruit uit gedachten. Als zijn gedachten goed zijn, dan zullen woorden en daden ook goed zijn. Het gevolg van goede gedachten, woorden en daden, zal geluk zijn. Dit geluk verlaat de persoon, wiens gedachten goed zijn, nooit. Geluk zal hem altijd blijven volgen, net zoals zijn schaduw die hem nooit verlaat.

Wanneer iemand vast blijft houden dat hij beledigd is, geslagen is, verslagen is of beroofd is, zal zijn woede alleen maar toenemen. De boosheid van zulk een persoon kan met geen mogelijkheid afnemen. Hoe meer hij toegeeft aan deze mentale problemen, des te groter zijn verlangen groeit om zich te wreken.

Hoewel men in een menselijke gemeenschap leeft, ruziën mensen vaak met elkaar. Wanneer zulke toestanden zich voordoen, blijven mensen vaak denken aan het verkeerde dat hen door anderen is aangedaan. Hun boosheid neemt daardoor toe. Maar in hen die het verkeerde dat hen is aangedaan, vergeven en vergeten, verdwijnt boosheid snel. Zij zijn vreedzaam.

Zij die haat met haat pogen te overwinnen zijn als krijgers die wapens ter hand nemen om anderen te overwinnen die reeds bewapend zijn. Dit maakt geen einde aan haat, maar geeft het juist ruimte om te vermeerderen. Oude wijsheid echter, is een voorstander van een andere tijdloze strategie om haat te overwinnen. Deze eeuwige strategie is om haat in contact te brengen met niet-haat oftewel liefdevolle vriendelijkheid, de tegenpool van haat. De methode om haat met haat te overwinnen is nooit succesvol in het overwinnen van haat. Maar de methode om haat met niet-haat (liefdevolle vriendelijkheid, vriendschap, etc.) te overwinnen is eeuwig effectief. Dat is waarom die methode wordt beschreven als eeuwige wijsheid.

De meesten onder ons zijn niet bereid om de realiteit van vergankelijkheid en dood onder ogen te zien. Het is vanwege dit feit dat we vergeten dat ons leven tijdelijk is, dat wij ruzie met elkaar maken, alsof we voor altijd blijven leven. Maar als we het feit van de dood in ogenschouw nemen, zal ons geruzie tot een einde komen. Wanneer we beseffen dat wijzelf gedoemd zijn te sterven, zullen we ons de dwaasheid van vechten realiseren. Vanwege de opgewondenheid van emoties is onze geest bewolkt waardoor we niet de waarheid van het leven zien. Echter, wanneer we de waarheid zien, zullen onze gedachten eerder vrij worden van boze gevoelens.

Zij die verblijven bij het aantrekkelijke van de zintuiglijke geneugten, die leven met de zintuigen onbewaakt en geen matiging kennen in eten, zijn futloos en lui als het op doorzettingsvermogen en wilskracht aankomt. Emoties overweldigen zulk een persoon net zo makkelijk zoals de wind een zwakke boom overweldigt.

Zij die verblijven bij het onaantrekkelijke van de zintuiglijke geneugten en leven met de zintuigen bewaakt en matiging kennen in eten, zij zijn toegewijd aan de Leer en volhardend in methodische beoefening. Zulke personen worden niet door emoties overweldigd zoals een grote rots ook niet door de wind wordt bewogen.

Een monnik kan besmet zijn met bezoedelingen, verstoken zijn van zelfbeheersing en gewaarzijn van realiteit. Zulk een monnik, hoewel hij het 'geverfde gewaad' draagt (het gewaad van de monnik dat speciaal geverfd is met verfstof van wilde planten), is het niet waardig zulk een heilig kleed te dragen.

Wie het 'geverfde gewaad' aandoet, die vrij is van de smet van bezoedelingen, die van goed gedrag is en innerlijk kalm is, zijn emoties onder controle heeft en gewaar is van realiteit, zulk een persoon is het 'geverfde gewaad' waardig.

Een persoon die geïnteresseerd is in spirituele vooruitgang moet zich gewaar zijn van spirituele waarden. Het is zeker waar dat ook materiele dingen noodzakelijk zijn in het leven. Maar dat zijn niet de waarden die gezocht moeten worden voor spirituele ontwikkeling. Als mensen meer belang hechten aan materiele dingen, kunnen zij geen spirituele hoogten bereiken.

De wijze persoon die in staat is om de juiste waarden te herkennen die tot spirituele voortgang leiden, is bekwaam om spirituele hoogten te bereiken. Zulk een persoon is in het bezit van de juiste aspiraties.

Het is van groot belang dat een huis een goed gedekt dak heeft. Als de dekking zwak is, sijpelt de regen er doorheen het huis binnen. Net zoals het slecht gedekte dak de regen binnenlaat, zo is ook een ongecultiveerd karakter open voor hartstochten. Het karakter dat niet gecultiveerd is, is makkelijk door hartstocht te doordringen.

Wanneer het huis beschermd wordt door een goed gedekt dak, wordt het in het geheel niet beschadigd door de regen, omdat het water er niet doorheen kan sijpelen. Op dezelfde manier staat een goed gecultiveerd karakter het binnendringen van hartstocht niet toe.

Het verhaal van Cundasukarika bevestigt de uitspraak van het eerste vers van de Dhammapada (Dhp001), namelijk dat kwaad alleen maar kwaad voortbrengt vanwege de gevolgen. Ook dat sommige van de gevolgen van kwade daden in dit huidige leven ondervonden worden.

Een wijs mens verricht goede daden. Nadat hij die goede daden verricht heeft, verheugt hij zich hier in deze wereld. Hij verheugt zich ook in het leven hierna. Wanneer hij de zuiverheid van zijn deugdzame daden ziet, verheugt hij zich. Hij is door en door gelukkig wanneer hij de goedheid van zijn wilshandelingen ziet.

Zij die kwaad begaan, zij die zich schuldig maken aan foute zaken, worden in de geest gekweld, hier en in het leven hierna. Nadat hij na de dood in een sfeer van ellende is geboren, blijft de kwaaddoener zich nog meer kwellen met de gedachte: 'Ik heb kwade daden begaan.'

De persoon die goede en deugdzame daden heeft verricht, is gelukkig in deze wereld. Wanneer hij na de dood naar een aangename sfeer van bestaan is gegaan, is hij nog veel gelukkiger. Op deze manier verheugt hij zich in deze wereld en in de volgende. In beide werelden verheugt hij zich omdat hij zich realiseert dat hij deugdzame daden heeft verricht.

Sommige personen kunnen de woorden van de Boeddha zeer uitgebreid kennen en ze allemaal herhalen. Maar door ze alleen maar te uiten, verzaakt men het om ernaar te leven. Als gevolg daarvan bereiken zij geen religieuze verworvenheden. Zo iemand geniet niet de vruchten van het 'kluizenaarsleven'. Dit is zoals bij het leven van een koeienherder die op de koeien van een ander let. De koeienherder brengt de koeien in de morgen naar het weiland en in de avond brengt hij ze terug naar het huis van de eigenaar. Hij ontvangt slechts het arbeidsloon dat daarvoor staat.

Iemand kan een echte waarheidzoeker zijn ofschoon het kan zijn dat hij weinig woorden van de Boeddha herhaalt. Het kan zijn dat hij niet in staat is om religieuze teksten uitgebreid te herhalen. Maar als hij volhardend is in de Leer van de Boeddha, leeft in overeenstemming met de Leer van de Boeddha, als hij zich bevrijd heeft van begeerte, haat en begoocheling, als hij een goed doordringende ervaring heeft en vrij is van wereldse dingen, dan neemt hij zeker deel aan het leven van een verzaker.