Componenten en beleid bij het woordenboek

Uitleg over componenten en een globaal beleid van de werkwijze bij het boeddhistisch woordenboek van Sleutel tot Inzicht.

Inhoudsopgave

Componenten

Letterlijk

Pāḷi

Synoniem

Equivalent

Antoniem

Grammatica

Variant

Constructie

Varianten

Beleid

Meerdere betekenissen

Verwijzingen naar gerelateerde informatie

Componenten

Componenten in het Boeddhistisch Woordenboek zijn optionele onderdelen die worden gebruikt om de betekenis van termen zo goed mogelijk in kaart te brengen.

In juli 2025 is begonnen om een nieuwe structuur bij de termen toe te passen. Omdat het erg veel werk is vergt dit veel tijd en daarom is deze structuur nog niet overal toegepast. Het streven is om dit z.s.m. te doen. Daarbij moet gezegd worden dat de nieuwe structuur niet bij elke term nodig is. Ik zal incidenteel bekijken bij welke termen de nieuwe structuur echt belangrijk is. Nieuwe termen zullen (waarschijnlijk) meteen in de nieuwe structuur worden opgebouwd. Componenten zijn optioneel omdat ze niet altijd bij elke term van toepassing zijn.

Voorbeeld van de opmaak van de componenten in de nieuwe structuur: Letterlijk: 'bla bla'. Synoniem: bla bla. etc.

De nieuwe structuur gaat uiteindelijk de volgende componenten bevatten:

Letterlijk

De letterlijke betekenis.

Pāḷi

De component Pāḷi geeft het woord weer zoals het in de Pāḷi teksten ook voorkomt. Dat is namelijk net wat anders dan hoe het algemeen gebruikt wordt.

Synoniem

Een synoniem is een woord dat ongeveer dezelfde betekenis heeft dan een ander woord. De letterlijke betekenis van twee synoniemen kan daarom verschillend zijn.

Equivalent

Een equivalent is een woord van exact dezelfde betekenis.

Antoniem

Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze een tegengestelde betekenis hebben. Bijvoorbeeld leven en dood, klein en groot, mooi en lelijk.

Grammatica

Een grammaticale toelichting die op meerdere aspecten van toepassing kan zijn. Hierin worden afkortingen gebruikt die je kan terugvinden op de pagina Afkortingen bij het woordenboek.

Variant

In het geval een lijst (A., B., C. etc.) wordt weergegeven kan één of meer varianten van toepassing zijn op een specifiek item in de lijst. In zulk een geval wordt de component Variant bij het desbetreffende item weergegeven. In alle andere gevallen worden ze in de lijst Varianten weergegeven.

Constructie

Deze component geeft weer uit welke woorden/delen het woord is opgebouwd. Dit is belangrijk want vaak worden woorden die bijvoorbeeld eindigen en beginnen met een a samengevoegd en dan valt één a af. De Constructie verduidelijkt dan het woord.

Varianten

Op STI worden in het woordenboek alleen de meest voorkomende varianten van termen genoemd. Varianten zijn verschillende lezingen zoals die voorkomen in diverse recensies van digitale Pali teksten. Variante lezingen zijn de verschillen in spelling, formulering, frasering of structuur van dezelfde tekst zoals die in verschillende manuscripten, edities of tradities voorkomen. Deze variaties zijn ontstaan door een groot aantal factoren, waaronder:

Beleid

Er wordt steeds een beleid gevolgd van hoe de opsomming en verwijzingen worden gemaakt. Echter, omdat steeds naar perfectie wordt gestreefd, zijn nog niet alle beleidsvormen overal doorgevoerd. Daarnaast wordt een beleid in sommige gevallen ook gezien als een 'goede richtlijn'. Een star vasthouden aan regels is ook hier geen wijze manier. Het kunnen bewegen in sommige gevallen is altijd een belangrijk aspect en een kwestie van het vermogen tot aanpassen (kammaññata).

Intern zijn er zeer veel beleidsvormen, maar het is niet zinvol deze allemaal hier op te sommen. Ook is het hier weergegeven beleid (nog) niet overal toegepast. Het streven is om z.s.m. door de gehele website heen tot een consistente werkwijze te komen.

Meerdere betekenissen

Net zoals in het Nederlands kan ook een Pāḷi woord meerdere betekenissen hebben. In die gevallen wordt elke betekenis afzonderlijk in een lijst weergegeven. Dit bevordert het correct en volledig begrijpen van een woord.

Een voorbeeld van hoe deze betekenissen kunnen zijn opgesomd:

A. 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

B. 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

A.1 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

A.2 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

B.1 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

B.2 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

B.3 'Bla'; 'bla'; 'bla'.

Verwijzingen naar gerelateerde informatie

Wanneer bij een term naar een andere term wordt verwezen of naar een pagina die een directe relatie heeft met de term, wordt 'Zie (link)' in dezelfde alinea gebruik. De link kan een term of een pagina zijn. Welke als eerste in de rij verschijnt is afhankelijk van de belangrijkheid oftewel de meest gerelateerde informatie die de link verschaft. De links worden gescheiden door een puntkomma.

Heeft de link meer betrekking op een indirecte informatie, dan wordt op een nieuwe alinea 'Zie ook (link)' gebruikt.

Is er meer informatie beschikbaar die in dezelfde context ook interessant is, dan wordt op een nieuwe alinea 'Zie verder (link)' gebruikt.

In sommige gevallen wordt een lijst gebruikt zoals in dit voorbeeld:

Zie ook