Vier Edele Waarheden
In deze cursus ga je stapsgewijs door niveaus, rechtsreeks naar de kern van de vier Edele Waarheden.
Dit is een onderdeel van de Cursus boeddhisme van Sleutel tot Inzicht.
Inhoudsopgave
Voor alle lesstof binnen dit niveau kun je de volgende pagina's raadplegen:
- Cattari Ariya Sacca — De vier Edele Waarheden
Dat er lijden is en dat er een ophouden van dat lijden is.
- De Edele Waarheid van lijden.
- De Edele Waarheid van de oorzaak van lijden.
- De Edele Waarheid van de opheffing van lijden.
- De Edele Waarheid van het Pad dat leidt naar de opheffing van lijden.
De waarheden worden edel genoemd omdat het universele waarheden zijn. Ze gelden voor iedereen en ze zijn niet gebonden aan tijd. Ze veranderen niet door het verstrijken van de tijd.
De eerste drie waarheden kunnen gezien worden als de doctrine van de Boeddha.
Het boeddhistische trainingssysteem is de vierde Edele Waarheid, het Edel Achtvoudige Pad.
Zodat er de juiste instructies zijn. Zonder te weten wat die instructies zijn, kun je niet op de juiste manier oefenen. En zonder oefening is bevrijding van lijden niet mogelijk.
Hij was tot de realiteit ontwaakt waardoor hij de 'dingen kon zien zoals ze werkelijk zijn'. Hij zag met doordringend inzicht de drie kenmerken.
Meer leren…
Alles in het boeddhisme draait om 'de dingen zien zoals ze werkelijk zijn' oftewel inzicht. Zie yathabhuta.
Het ontwaken van de Boeddha was een ontdekking van de realiteit.
Meer leren…
Het boeddhistisch Pad is één grote ontdekkingstocht, maar omdat de Boeddha de Edele Waarheden al ontdekt heeft, hoeven wij die niet meer (opnieuw) te ontdekken. Of er nu wel of geen Boeddha's in de wereld verschijnen, de realiteit die zij ontdekken is een vaststaand feit. Daarom is het niet een verzinsel of een mening (van de Boeddha of van wie dan ook).
Ja.
Meer leren…
De Boeddha heeft gezegd dat alle mensen het potentieel in zich hebben om de verlichting te bereiken. Hiermee plaatst de Boeddha de mens boven elke goddelijke schepper. De Boeddha benadrukt in zijn Leer in het bijzonder dat het onafhankelijk (anissito) zijn tot innerlijke vrede leidt oftewel tot het ophouden van lijden. De arahats binnen de Sangha zijn het levende bewijs dat wij allemaal verlichting kunnen bereiken.
De verlichting van de Boeddha en van een arahat is gelijk. De Boeddha is een arahat maar wanneer wij arahatschap bereiken zijn wij geen Boeddha's omdat wij niet zoals de Boeddha, de vier Edele Waarheden ontdekken. Wij dienen ze te realiseren.
Door het Achtvoudige Pad te ontwikkelen zullen we hetzelfde ontdekken (zien, begrijpen) als wat de Boeddha ontdekt heeft. De boeddhistische weg is één grote ontdekkingstocht.
Nee.
Meer leren…
De Boeddha Gotama was capabel om de vier Edele Waarheden te verkondigen omdat hij een Samma Sambuddha was.
Voor alle lesstof binnen dit niveau kun je de volgende pagina's raadplegen:
Als bij Niveau 1.
Nee.
Meer leren…
Waarheid (sacca) is zoals die is, ongeacht de verstreken tijd. Het heeft niets van doen met persoonlijke visie of meningen. Het zijn universele, vaststaande feiten.
Nee. De Boeddha onderwijst juist dat dat niet mogelijk is.
Meer leren…
Alles wat ontstaat is ontstaan uit iets anders. Dingen/verschijnselen (dhamma's) kunnen niet uit niets ontstaan. Er gaat altijd iets aan vooraf. De Boeddha zei: 'Een allereerste begin is niet waarneembaar.'
Uit ouderdom ontstaat ziekte (vyadhi).
Uit ziekte ontstaat dood (marana).
Meer leren…
Geboorte, ouderdom, ziekte en dood zijn vier fasen van het leven waarvan niemand is uitgezonderd.
Nee!
Meer leren…
Toch zien de meeste mensen geboorte als een feest, maar dat is omdat er bezoedelingen zijn. Vanwege bezoedelingen kan je niet echt begrijpen wat lijden is. Het wel begrijpen begint o.a. door goed na te denken, dingen in ogenschouw te nemen (yoniso manasikara). Dit is voor de meeste mensen heel moeilijk omdat hun zintuigen alleen de zonnige kant van het leven willen zien. Maar om het hele leven te begrijpen, is het nodig alle kanten ervan te zien. Het leven heeft — net zoals een hand — twee kanten, niet één kant.
Een volledig begrip van iets kan er niet zijn als delen van het geheel ontkent worden. Die ontkenning noemen we ook wel begoocheling (moha). Het is een 'mentale slaap' die door zintuiglijke toegeeflijkheid in stand gehouden wordt.
Dit noemen we de wet van het 'afhankelijk ontstaan', ook wel 'voorwaardelijk ontstaan' of 'oorzakelijk bestaan'. Of eenvoudigweg: 'de wet van oorzaak en gevolg'.
Meer leren…
Later zal je leren dat alle dingen onderling kruislings elkaar beïnvloeden. Dit is waar de gehele boeddhistische Leer om draait en dit perfect begrijpen is cruciaal. Er is veel kennis (ñana) nodig, maar uiteindelijk gaat het om wijsheid (pañña) wat ontwikkeld moet worden. Dit is niet binnen een paar dagen te realiseren.
Het opgeven van begeerte.
Het is onwetendheid dat altijd vergezeld gaat met begeerte.
Meer leren…
Het is vanwege onwetendheid (avijja) dat er begeerte is. Wanneer onwetendheid volledig opgeheven is, is ook begeerte uitgerukt. Dit is ook een manier van hoe we kunnen zien dat er niet één eerste begin van lijden is. De Boeddha geeft dan wel begeerte als oorzaak van lijden aan, maar exact gezegd geeft hij de hoofdoorzaak aan. Met deze hoofdoorzaak hangen vele aspecten samen die elkaar allemaal onderling beïnvloeden.
Het is vooral vanwege woorden en ideeën waardoor we deze aspecten als afzonderlijke dingen gaan zien. De verwarring wordt groter naarmate we allerlei betekenissen aan fenomenen gaan geven. De betekenissen die we aan dingen geven zijn slechts gebaseerd op ons eigen persoonlijke idee dat we van iets hebben. Dit is waarom ik hiervoor waarschuw op de pagina In meditatie niet benoemen. Een idee is niet de waarheid, maar een persoonlijke opvatting, mening (ditthi). Hoe voller we van ideeën zitten, hoe verder we van de werkelijkheid verwijderd zijn. De Boeddha heeft het o.a. ook over 'het bos van ideeën'.
Voor alle lesstof binnen dit niveau kun je de volgende pagina's raadplegen:
Als bij Niveau 1.
De vijf groepen van hechten.
- Lichamelijkheid
- Gevoelens
- Waarnemingen
- Mentale formaties
- Bewustzijn
Meer leren…
Omdat alle dingen drie kenmerken in zich dragen: vergankelijkheid, lijden (het onbevredigende) en niet-zelf.
Meer leren…
Het is onwetendheid (avijja) waardoor de groepen van hechten (of gewoon alle dingen) niet gezien worden zoals ze werkelijk zijn. Wat vergankelijk is wordt gezien als onvergankelijk. Wat pijnlijk is wordt gezien als geluk. Wat geen-zelf is wordt gezien als een zelf (of ziel). Zowel de externe als de interne wereld (dingen buiten je en dingen binnen je) worden vanwege onwetendheid zo gezien. Onwetendheid houdt in dat de vier Edele Waarheden niet worden gezien, dat de Dhamma niet begrepen wordt. Mensen zijn begoocheld (moha). Het gehele leven of bestaan, is niet statisch maar dynamisch. Alles verandert voortdurend.
Omdat mensen de realiteit hier niet van inzien, komt het niet in hen op dat ook zijzelf kunnen veranderen. De geest voert dan vaak een excuus aan door te zeggen 'zo ben ik nu eenmaal, dat is nou eenmaal de aard van het beestje'. Dit is een andere en eenvoudige uitleg van hoe ideeën van 'ik', van 'mij' of 'ziel' ontstaan en in kracht toenemen. Gelijkertijd is het hechten aan dit soort ideeën de reden waarom mensen aan hun eigen slavernij gebonden zijn. En dat verlangen is heel sterk… Zo leggen mensen zichzelf aan banden (yoga) van lijden.
Nee, want niets binnen de vijf groepen van hechten is blijvend.
Meer leren…
Er is niets dat ook maar twee momenten hetzelfde blijft. De Boeddha wordt daarom ook wel de Leraar van 'de Leer van geen-zelf' (anatta vadi) genoemd.
Meer leren…
Je hoeft de volledige betekenis van deze termen nu nog niet te kennen. Dit moet overigens gestaag ontwikkeld worden en vervolgens met doordringend inzicht begrepen worden zodat je 'de dingen kunt zien zoals ze werkelijk zijn' (yathabhuta). Het leren van louter de termen anicca, dukkha en anatta, is wel zinvol omdat dit aspecten zijn die je vaak zult tegenkomen. Op die momenten kun je ze steeds beter leren zien en uiteindelijk, na goed oefenen, volledig begrijpen. Precies zoals de Boeddha ze begreep.
Ze zijn geconditioneerd, dus lijden.
Meer leren…
Ze zijn lijden omdat ze opgekomen zijn en daarom ook weer moeten vergaan. Alles wat de aard van opkomen in zich heeft, heeft ook de aard van vergaan in zich. Dus ook de dingen in hemelse werelden (de hogere sferen, zie avacara) zijn geconditioneerd en daarom eveneens lijden. Een begripvolle boeddhist streeft dus niet naar een hemelse sfeer.Nibbana, het ongeconditioneerde, en daarom het einde van lijden.
Meer leren…
Het geconditioneerde is sankhata, het ongeconditioneerde is asankhata.
Door het loslaten, het verzaken (nekkhamma) van zowel de inwendige als de uitwendige wereld.
Meer leren…
Door het verzaken van alle zelfzucht (egoïsme, 'ikke') wordt alle begeerte uitgerukt (tanhakkhayo). De inwendige en de uitwendige wereld noemen we overigens ook vaak de interne en de externe wereld.
Door de vierde Edele Waarheid, het Edel Achtvoudige Pad in praktijk te brengen.
Meer leren…
De Boeddha benadrukte met klem dat de satipatthana enige weg is (ekayana).