Het kardinale startpunt voor alle goede dingen

In de beoefening van juiste indachtigheid wordt 'het subject het object van meditatie'.

Inhoudsopgave

Het subject het object van meditatie laten zijn

Het doorbreken van gewoonte- en gedachtenpatronen

Het subject het object van meditatie laten zijn

Wanneer je oplettend bent zullen er betere resultaten zijn dan wanneer je niet oplettend bent. Deze logica geldt bij alle dingen in het leven.

Oplettendheid of waakzaamheid (appamada) is alertheid van geest, serieus zijn en aandacht schenken aan hetgeen voor je is. Maar boeddhistische meditatie is nog net iets meer dan dat. Ook het verstandig nadenken (yoniso manasikara) over essentiële dingen in het leven en bepaalde onderwerpen bespiegelen (anupassana), vormen een goede basis voor een gezond oftewel juist begrip (samma ditthi). In combinatie met waakzaamheid noem ik het 'indachtigheid' (sati). Je zult straks ontdekken dat indachtigheid het kardinale startpunt is voor alle goede dingen. Want indachtigheid bevordert helderheid van bewustzijn (sampajañña) hetgeen onmisbaar is in de ontwikkeling van waar inzicht (vipassana).

Wanneer je waakzaam bent, neem je niet zomaar alles aan als zijnde waar. In de wereld waarin we leven spelen allerlei zaken waardoor we snel misleidt kunnen worden of 'op sleeptouw genomen kunnen worden'. Voor onze eigen interne wereld, de geestelijke oftewel de mentale wereld, geldt hetzelfde. Wanneer we niet waakzaam zijn met betrekking tot de zintuigen inclusief gedachten en ideeën, kunnen er snel vooringenomen standpunten ontstaan waardoor we 'gaan zweven' wat leidt tot mentale instabiliteit. In boeddhistische meditatie streven we ernaar om helder objectief gewaar te zijn (vijañana) zodat we alle dingen in hun ware perspectief kunnen zien, inclusief onze eigen mentale associaties.

In de beoefening van juiste indachtigheid wordt 'het subject het object van meditatie'. Dat wil zeggen dat we onze eigen mentale processen onder de loep nemen. Wat er in het continuüm van de geest gebeurt en dat te doorgronden, is bepalend voor innerlijke vrijheid en dus het allerbelangrijkst in ons oefenen. Het is een beslissende stap op de weg naar verlichting. Daarom is indachtigheid (sati) het kardinale startpunt voor alle goede dingen.

Om naar binnen te kijken is eerlijkheid en moed voor nodig met als resultaat dat zelfbegoocheling (moha) volledig verdwijnt en ware wijsheid (pañña) ontstaat. Dit is niet de weg van een 'zwever' maar van iemand die met beide voeten stevig op de grond staat.

Het doorbreken van gewoonte- en gedachtenpatronen

Waakzaamheid, indachtigheid, maakt dat je vrijer in het leven staat. Veel vrijer dan de 'gewone mensen' die zichzelf niet trainen. Dat is omdat door de oefening in waakzaamheid en indachtigheid, oude gewoonte- en gedachtenpatronen worden doorbroken. Waakzaamheid leidt tot begrip. Begrip leidt uiteindelijk tot loslaten, tot het verzaken, het verlaten, het achterlaten. Dit gebeurt niet bewust, het is niet het werk van bewustzijn (viññana); het is de werking van intuïtief inzicht. Dan verlaat je de oude wereld 'zoals een slang haar oude versleten huid achter zich laat'. Dit is belangrijk omdat de geest steeds fris en nieuw moet zijn om intelligent te kunnen zijn.

Langzaam maar zeker voel je een ballast van je afglijden. Waarom is dat zo? De mens draagt een ballast met zich mee omdat mensen 'vergaren'. Dit lijkt op een nomadenfamilie die al hun spullen bij elkaar rapen en op hun kamelen stapelen wanneer ze op het punt staan naar een andere locatie te vertrekken. Bewustzijn (vijañana) heeft de neiging te 'kleven' aan mentale objecten. Net zoals een nomadenvolk dat al hun spullen met zich meesjouwt van de ene locatie naar de andere, zo ook is bewustzijn belast met allerlei dingen. Bewustzijn is eigenlijk een grote 'vergaarbak'.

Document info
RegID 9DR4EP0xHHWoGqc
Bijgewerkt 25 oktober 2022 22:56:48
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen