Waarheid

Sacca

sacca

'Waarheid'; 'realiteit'.

A. Inzake de twee niveaus van waarheid, zie paramattha.

B. 'De vier Edele Waarheden' (cattari ariya sacca) zijn de kortste synthese van de gehele Leer van het boeddhisme, omdat al die vele leerstellingen van de drievoudige Ti Pitaka daarin zijn opgenomen. Het is: 1. de waarheid van het lijden (dukkha); 2. de oorzaak (samudaya) van het lijden; 3. het ophouden (nirodha) van het lijden; 4. het Achtvoudige Pad (ariya atthangika magga) dat leidt tot het ophouden van het lijden.

De eerste waarheid leert dat alle vormen van bestaan onbevredigend zijn en onderhevig zijn aan lijden (dukkha).

De tweede waarheid leert dat al het lijden voortkomt uit begeerte (tanha). (Begeerte is niet de enige oorzaak, maar de hoofdoorzaak.)

De derde waarheid leert dat het ophouden van begeerte noodzakelijkerwijs resulteert in het ophouden (nirodha) van lijden, d.w.z. Nibbana.

De vierde waarheid, die van het Achtvoudige Pad (magga), levert de middelen waarmee het ophouden van lijden wordt verwerkelijkt.

In de eerste toespraak van de Boeddha, S56-011 — Dhamma Cakka Ppavattana Sutta — Het in beweging zetten van het Wiel der Wet, zegt hij dat de 1e waarheid (het lijden) volledig begrepen moet worden; de 2e waarheid (de begeerte) uitgerukt moet worden; de 3e waarheid (het ophouden (Nibbana)) verwerkelijkt moet worden; de 4e waarheid (het Pad) ontwikkeld moet worden. Zie de eindnoot drie aspecten in S56-011 voor nadere toelichting.

"De waarheid van het lijden moet worden vergeleken met een ziekte, de waarheid van de oorzaak van het lijden met de oorzaak van de ziekte, de waarheid van het ophouden van het lijden met de genezing van de ziekte, de waarheid van het Pad met het medicijn." Vis 16

In de ultieme zin (paramattha sacca) moeten al deze 4 waarheden worden beschouwd als leeg van een zelf (atta), omdat er geen persoon is (in de zin van een onveranderlijke entiteit) die voelt, geen persoon is die doet, geen persoon is die bevrijd is, er niet een persoon is die het pad volgt. In alle zuivere acties is er geen persoon, geen idee van 'ik', van 'zelf' aanwezig. Daarom wordt er gezegd:

Vis 16

Er moet op gewezen worden dat de eerste waarheid niet alleen verwijst naar het actuele lijden, d.w.z. naar het lijden als gevoel, maar dat zij laat zien dat, als gevolg van de universele wet van vergankelijkheid, alle verschijnselen van het bestaan, zelfs de subliemste staten van bestaan, onderhevig zijn aan verandering en ontbinding, en daarom ellendig en onbevredigend zijn; en dat ze dus, zonder uitzondering, allemaal de kiem van het lijden in zich dragen.

Met betrekking tot de ware aard van het pad, zie magga.

Extra aanbevelingen