De eenhoorn

Khaggavisana Sutta

35. Ik heb het kwellen van levende wezens volledig achter me gelaten; doe zelfs niet één van hen pijn. Laat niemand om een zoon wensen, laat niemand van een vriend spreken^[1]! Laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

36. Gehechtheid komt voort uit samenzijn; ontevredenheid komt voort uit gehechtheid. De gevaren van gehechtheid kennend; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

37. Medelijdend zijn ten opzichte van vrienden en geliefden, een aan banden liggend hart hebbende, verwaarloost hij de algemene zorg^[2]. Vrees te zien in zulks een intimiteit; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

38. De gehechtheid aan kinderen en vrouwen is als een bamboekluit, als een kluit aan elkaar gegroeid en verstrengeld. Wees vrij van verstrengeling zoals een nieuwe bamboetop; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

39. Zoals het niet aan banden liggend hert in het woud, rondlopend en zichzelf voedend in een zee van tijd. Laat de wijze mens zijn vrijheid aanschouwen; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

40. Iemand wordt bestookt gedurende de rust met verzoeken als hij onder vrienden is, terwijl men bezig is, terwijl men op visite is of tijdens een tocht. De vrijheid aanschouwend die niet verlangd wordt door anderen; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

41. Liefde voor amusement en verlangens rijzen te midden van vrienden en ook rijst er sterke gehechtheid aan kinderen. De voorwaarden verafschuwend van het gescheiden worden van geliefden; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

42. Iemand die geen haat kent, zelfs niet naar een van de vier windrichtingen. Die tevreden is met weinig of met veel. Hij die al de gevaren (adinava) overwonnen heeft, zonder angst; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

43. Sommige monniken zijn moeilijk tevreden te stellen, ook de lekenvolgelingen die het huiselijke leven leiden. Laat hem niet verontrust zijn over de kinderen van een ander; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

44. Hij heeft karaktertrekken van een leek opgegeven zoals de kovilara boom die zijn bladeren afgeschud heeft. Hij heeft de banden van het huiselijke leven verbroken. De moedige leeft alleen; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

45. Als iemand een wijze vriend vindt, een kameraad die leeft overeenkomstig goede deugden, beleidvol is en alle gevaren overwonnen heeft; leef dan gelukkig en indachtig met hem.

46. Als iemand niet een wijze vriend vindt, een kameraad die overeenkomstig goede deugden en verstandig leeft, laat iemand dan, zoals een regeerder die zijn veroverde rijk verlaten heeft, alleen leven zoals een eenhoorn.

47. Zeker, wij prijzen de verwerving van vriendschap en vrienden — diegene die of hoger of gelijk zijn in kundigheid of in ontwikkeling, daar zou mee omgegaan moeten worden. Wanneer zulke vrienden niet gevonden worden, die van het onberispelijk voedsel^[3] genieten; laat dan iemand alleen leven zoals een eenhoorn.

48. Na de glinsterende gouden armbanden te hebben gezien die goed afgewerkt zijn door de goudsmid, welke aan iemands arm tegen elkaar strijken (en zo elkaar beschadigen); laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

49. Dus: Wanneer ik met een tweede persoon leef, ben ik óf gedwongen te veel te spreken óf boos op hem te zijn. Deze angsten in de toekomst aanschouwend; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

50. Zintuiglijke objecten verschillen inderdaad van elkaar, zoet en vreugdevol, en verwarren de geest vanwege hun illusies. De ongezonde gevolgen van zintuiglijke objecten aanschouwend; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

51. Zintuiglijke objecten zijn de oorzaak van calamiteiten, gevaar, ziekte, een pijl en een angst voor mij. Aanschouwende dit gevaar hetgeen het gevolg is van zintuiglijke objecten; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

52. Er is koude, hitte, honger, dorst, wind, zon, insecten, slangen. Al deze dingen te kunnen verdragen; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

53. Zoals de kolossaal belichaamde, wit-gemarkeerde edele olifant die in het woud rondzwerft met tevredenheid in zijn hart en die zijn kudde heeft verlaten; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

54. Zelfs tijdelijke bevrijding is onmogelijk voor een persoon die verzot is op de gemeenschap. Aanschouwende deze woorden van Adiccabandhu^[4]; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

55. Ik heb verkeerde inzichten verwijderd, het juiste pad gewonnen en het einde inderdaad bereikt. Wijsheid is geboren in mij en ik heb dat begrepen door mijn eigen inspanning; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

56. Vrij zijn van hebzucht en bedrog, zonder hunkering en afgunst zijn, onwetendheid verwijderd, geen begeerte hebben voor wat dan ook in de hele wereld; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

57. De cynische vriend die toegeeflijk is aan ondeugden, die vastgeklampt zit aan verkeerde inzichten (ditthi), moet vermeden worden. Met zulk een vriend die ontoerekenbaar is, moet niet worden omgegaan; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

58. Iemand moet met een vriend omgaan die geleerd is, die de Leer kent, die ontwikkeld is en in bezit is van kennis, die de bedoeling van dingen kent en zijn twijfels verwijderd heeft; laat iemand daarom (indien men niet zo'n vriend heeft) alleen leven zoals een eenhoorn.

59. Iemand die onnozel vermaak minacht, amusement en werelds plezier, een leven van zelfverheffing vermijdt, de waarheid spreekt; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

60. Buitensporige verlangens verlaten hebbend naar zoon, vrouw, vader, moeder, weelde, tastbare dingen en relaties; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

61. Gehechtheid aan dingen is een band, hierin is geluk tijdelijk. Het verdriet (dat daaruit voorkomt) is groter en het vermaak is minder. Een wijs mens die weet dat dit net zo is als een vishaak in de strot, die leeft alleen; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

62. De strikken te hebben verbroken zoals een vis die het net in de rivier doorgescheurd heeft, zoals het vuur dat niet terugkeert naar een verbrande plek; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

63. Met naar beneden gerichte ogen, niet verzot op treuzelen, met waakzame zintuigen en een bedwongen geest die niet met wellust doorweekt is en er niet door brandt; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

64. De karaktertrekken van de kleermakers van de huishouder opgegeven hebbend zoals de paricchatta boom met de bladeren vernietigd. In gele gewaden gekleed de wereld te hebben verlaten; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

65. Niet hebzuchtig zijn vanwege lekkernijen, niet verstoord door smaken, volkomen onafhankelijk daarvan zijn. Bedelend van huis tot huis gaan zonder enige gehechtheid aan die families; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

66. Na de vijf hindernissen (pañca nivarana) uit de geest te hebben verdreven, alle bezoedelingen (asava) van de geest te hebben vernietigd, de banden van gehechtheid verbroken te hebben en vrij zijn; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

67. Het afdoen met blijdschap en verdriet en de voorheen aanwezige mentale traagheid en mentale foltering, gelijkmoedigheid verworven hebbende en ook kalmte en zuiverheid^[5]; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

68. Wees volhardend om het meest verheven goed te verwerven, verstandig, vlijtig, resoluut in volharding. Bezit de energie van de kracht; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

69. Het niet opgeven van afzondering en meditatie, altijd leven overeenkomstig de Dhamma, de pijnlijke consequenties realiserend van manieren van worden (bhava); laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

70. Wees ijverig, streef naar de uitroeiing van hunkering (tanha), vakkundig, geleerd, indachtig, vaardig in het onderzoeken van de Dhamma, heb vertrouwen in het pad en wees energiek; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

71. Zoals een leeuw niet door geluiden opgeschrikt wordt, zoals de wind niet in een net blijft, zoals een lotus niet door het water bezoedeld wordt; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

72. Zoals een leeuw, de koning der dieren, sterk vanwege zijn tanden, die rondzwerft en andere dieren overwint en in afgelegen gebieden leeft; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

73. Beoefen liefdevolle vriendelijkheid (metta), gelijkmoedigheid (upekkha), mededogen (karuna), bevrijding (vimutti), en meevoelende vreugde (mudita) op het geschikte moment. Laat je door niets in de wereld belemmeren; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

74. Hebzucht (lobha), haat (dosa) en begoocheling (moha) verworpen te hebben, de banden verbroken te hebben, geen angst meer hebben voor de dood; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

75. Velen houden elkaar gezelschap en gaan vaak met elkaar om uit eigenbelang. Vandaag de dag is het moeilijk om vrienden te vinden die vrij zijn van geheimzinnige motieven. Zij zijn sluw om hun eigen voordeel te verwerven en daarom zijn ze verachtelijk. Dit wetende; laat iemand daarom alleen leven zoals een eenhoorn.

Eindnoten

^[1] De Boeddha prijst altijd goede vriendschap als een kostbaar iets. Het accent in deze toespraak is de waarschuwing voor verkeerde vrienden.

^[2] Medelijden is niet de juiste houding, maar mededogen. Zie Wat is het verschil tussen medelijden en mededogen? (Div014).

^[3] Voedsel dat verkregen is vanuit oprechte bedoelingen.

^[4] Soms wordt in teksten verwezen naar een Pacceka Boeddha (Pacceka Buddha). Echter, de Boeddha Gotama was niet een Pacceka Buddha (als we dat letterlijk nemen).

^[5] Hier wordt verwezen naar de verwerving van de jhana's.