Grondbeginselen van het boeddhisme
In deze cursus leer je een belangrijk onderscheid tussen het boeddhisme en andere religies.
Dit is een onderdeel van de Cursus boeddhisme van Sleutel tot Inzicht.
De Boeddha was geen god, maar een mens zoals jij en ik. Maar hij was wel een heel bijzonder mens.
Nee, de Boeddha was niet iemand die door een god was gestuurd om hier een boodschap te verkondigen.
Nee. In het boeddhisme is er geen plaats voor een goddelijke schepper.
Meer leren…
De Boeddha leert dat er geen goddelijke schepper is die ons en de wereld gemaakt heeft. De Boeddha leert dat wijzelf onze eigen wereld creëren. Hoe dit precies zit leer je in latere cursussen, maar in het kort komt het hier op neer:
De Boeddha leerde niet dat er een god is die straft en beloont. Hij leerde dat wijzelf verantwoordelijk zijn voor onze eigen daden: middels de spraak, middels gedachten en met het lichaam. Verkeerde daden hebben verkeerde gevolgen en goede daden hebben goede gevolgen. Daden begaan wijzelf en wijzelf ervaren de gevolgen daarvan. De gevolgen van daden 'rijpen' niet meteen. Tussen de daad en de rijping van de daad, kan een heel lange periode tussen zitten. De rijping van de daad is afhankelijk van meerdere dingen. Wanneer een akkerbouwer een zaadje plant, is de ontwikkeling van dat zaadje ook afhankelijk van meerdere omstandigheden en voorwaarden zoals de grondsoort, de voeding die de grond bevat, de weersomstandigheden etc.
De Boeddha leert vooral dat wij onszelf van niets en van niemand afhankelijk moeten maken. Niet van een goddelijke schepper, niet van dingen die we ervaren en zelfs niet van de Boeddha zelf of van zijn Leer. Afhankelijkheid impliceert gevaar.
Meer leren…
Waarom dit zo'n belangrijk principe is, is omdat het hoogste doel in het boeddhisme innerlijke vrijheid is. Vrij zijn van lijden. Om dit te bereiken leert de Boeddha dat wij niet moeten rekenen op de hulp van iets of iemand anders, maar dat wij zelf voor ons eigen geluk moeten zorgen. Zelfvertrouwen is daarom erg belangrijk en dat wordt krachtiger naarmate je begrip toeneemt. Wanneer er zelfvertrouwen is kun je op eigen benen staan, leun je niet op iets of iemand anders. Door niet afhankelijk te zijn hebben wij ons geluk zelf in handen. Een vrijheid die afhankelijk van iets is, kan in werkelijkheid geen ware vrijheid zijn.
Verder leert de Boeddha de wet van het afhankelijk ontstaan. Hieruit blijkt heel duidelijk dat een afhankelijkheid van iets, altijd problemen en lijden doet ontstaan. Het heeft alles te maken met vastklampen, met hechten. Dit is een essentiële leerstelling die je later in de cursus leert.
De Boeddha zei: Atta hi attano natho
(Iemand is zijn eigen redder.)
Nee, de Boeddha was zeker geen voorstander van riten en ceremonies. Hij was daarentegen een zeer realistisch en praktisch leraar.
Meer leren…
Veel 'boeddhisten' over de hele wereld voeren riten en ceremonies uit, maar deze mensen volgen dan ook niet het Theravada boeddhisme. Veel mensen slapen, ook met hun religie.
Om vrij van lijden te kunnen zijn, leert de Boeddha dat wijsheid ontwikkeld moet worden. Maar je kunt geen wijsheid ontwikkelen door rituelen en ceremonies uit te voeren. Wanneer je leert wat de Boeddha onderwezen heeft, verdwijnt onwetendheid en begint wijsheid te dagen. Dan begrijp je dat het uitvoeren van rituelen en ceremonies geen enkele zin heeft.
In een latere cursus leer je dat het hechten aan riten en ceremonies juist een van de tien banden is waarvan de Boeddha onderwijst dat deze banden wezens aan het lijden binden. Je kunt alvast de definitie van hechten (upadana) bekijken.