De daden van een arahat

Voorbij goed en slecht

De Pali term 'puññapapa pahinassa' verwijst naar een persoon (een arahat) die boven goede en slechte daden is uitgestegen met geen enkele gehechtheid aan de beloningen van die daden (puñña betekent 'verdienstelijke daden'). Dit impliceert een zeer hoge graad van morele gelijkmoedigheid omdat het een totale onthechting van het ego is. Er is in geen enkel opzicht begeerte en dus geen gehechtheid met betrekking tot het geven, tot degene die ontvangt, of tot de gift zelf. De arahats, die alle levensbevestigende en wedergeboorte producerende acties zijn overstegen, daarvan wordt gezegd dat zij 'voorbij verdienstelijke en verkeerde daden zijn'.

Iemand die de perfecte staat van heiligheid heeft bereikt (arahat) is noch goed noch slecht omdat hij voorbij beide, goed en kwaad, is gegaan. Dit betekent niet dat hij niets doet. Hij is actief, maar zijn activiteit is onzelfzuchtig en is erop gericht anderen te helpen het pad te betreden dat hijzelf betreden heeft. Zijn daden, gewoonlijk beschouwd als zijnde goed, hebben niet de creërende kracht in zich dat die daden karmische gevolgen kunnen produceren. Want achter zijn handelingen is geen 'ik'. Zijn handelingen zijn van nature eerlijk en spontaan omdat hij een niet vooropgezette geest (asankharika citta) heeft.

De arahat is zeker niet vrijgesteld van de gevolgen van zijn daden die hij in het verleden heeft verricht, maar hij hoopt geen nieuwe kamma activiteiten meer op. Welke acties hij ook als arahat uitvoert, deze hebben allemaal de term 'niet functioneel' (kiriya) gekregen en worden daarom niet aangemerkt als zijnde kamma. Zijn daden zijn ethisch gezien ineffectief. Omdat hij begrepen heeft hoe dingen zijn, heeft hij uiteindelijk de kosmische keten van oorzaak en gevolg verbrijzeld. Hierdoor functioneert voor hem het kamma proces (kamma bhava) niet meer en daarmee ook niet meer het wedergeboorte proces (upapatti bhava).

Zijn meditatieve wijze

Zijn handelingen zijn handelingen zonder dat 'er een persoon aanwezig is'; 'hij handelt zonder (kamma) te vergaren of op te hopen'. Hij heeft alle begeerte opgegeven, uitgerukt. In zijn meditatie bijvoorbeeld, is hij een passieve toeschouwer, maar zeer alert; er is louter observeren zonder dat er een persoon, een 'ik' is die handelt of met begeerte een doel najaagt. Hij is volledig ondwangmatig. Het bewustzijn is tot bedaren gebracht en komt niet tussenbeide — tussen hem en het object van meditatie. Op die manier kan intuïtief inzicht stromen en haar werk doen hetgeen objectief helder gewaarzijn (vijañana) bevordert.

Wanneer je zo mediteert, bewandel je de weg van de arahat, een essentiële manier van 'handelen zonder te vergaren'. Pas deze wijze van handelen ook toe in de sleur van je dagelijkse leven.

• Dit is de wijze waarop je geen kamma formaties (kamma sankhara's) meer ophoopt of vergaart.
• Dit is de wijze waarmee je een einde maakt aan het wedergeboorte proces (upapatti bhava).

Zie ook

• Voor meer gerelateerde informatie, raadpleeg de volgende items: kamma; javana citta; bhava; paticcasamuppada.
• Satipatthana — De meditatie van indachtigheid