Overwinnen

Pahana

pahana

'Overwinnen'; 'opgeven'; 'verzaken'; 'te boven komen'.

Er zijn hier 5 soorten van: 1. het te boven komen door uitschakeling of opschorting (vikkhambhana pahana), dat wil zeggen, de uitschakeling of opschorting van de 5 hindernissen (pañca nivarana) tijdens de meditatieve verdiepingen; 2. overwinnen door de tegenstelling (tadanga pahana); 3. overwinnen door vernietiging (samuccheda pahana); 4. overwinnen door kalmte (patipassaddhi pahana); 5. overwinnen door ontsnapping (nissarana pahana).

1. "Onder deze, 'het te boven komen door uitschakeling of opschorting', is het terugdringen van onheilzame (akusala) dingen, zoals de vijf hindernissen (pañca nivarana) etc., door middel van een bepaalde mentale concentratie (samadhi), zoals een pot die in een met mos bedekt water wordt gegooid, het mos opzij duwt (…)."

2. "Overwinnen door de tegenstelling', is het overwinnen van de tegenstelling van een bepaald ding dat overwonnen moet worden, door een bepaalde factor van kennis die tot inzicht (vipassana, zie daar de lijst van 18) behoort, zoals een brandende lamp de duisternis van de nacht verdrijft. Op deze manier wordt het geloof in persoonlijkheid (sakkaya ditthi) overwonnen door het bepalen van de mentale en fysieke fenomenen (nama rupa) (…) de mening van niet-oorzakelijkheid van bestaan door het onderzoeken van voorwaarden (paccaya) (…) het idee van eeuwigheid door de meditatie op vergankelijkheid (aniccata) (…) het idee van geluk door de meditatie op lijden (dukkha) (…)."

3. "Als door de kennis van het edele pad (m.b.t. de edele persoon, zie ariya puggala) de banden en andere onheilzame dingen niet langer door kunnen gaan, zoals een boom die door de bliksem is getroffen, dan wordt zulk een overwinning 'overwinnen door vernietiging' genoemd." Vis 22: 110 en verder.

4. "Wanneer tijdens het verwerven van de paden (zie lokuttara), de banden saññojana verdwijnen, zijn deze vanaf het moment van vrucht (phala) voor altijd uitgeblust en tot bedaren gebracht. Zulk een overwinning wordt 'overwinnen door kalmte' genoemd."

5. "'Het overwinnen door ontsnapping' is identiek met de uitblussing en Nibbana."

PtsM 1. 27