Iemand die zijn hartstochten heeft overwonnen

Samana

samana

'Heilige'.

Vaak wordt er ook een asceet (= kluizenaar/zwerver) of monnik mee bedoeld. Maar als expliciet naar 'samana' wordt verwezen is het (doorgaans) vooral een verwijzing naar iemand die zijn hartstochten overwonnen heeft. In dat geval is dit dus (doorgaans) niet een verwijzing naar een monnik of asceet in het algemeen, maar iemand die minstens één van bovenwereldse paden (zie lokuttara) heeft gerealiseerd.

In D16 — Maha Parinibbana Sutta — Het grote heengaan, zegt de Boeddha bijvoorbeeld: "In iedere Dhamma en Discipline waar het Achtvoudige Pad niet wordt aangetroffen, wordt geen ware asceet (samana) van de eerste, de tweede, de derde of van de vierde graad van heiligheid aangetroffen."

De Boeddha gebruikt hier nadrukkelijk het woord samana en niet bhikkhu (monnik). Monniken zijn er genoeg in de wereld, maar die hebben niet per definitie al hun hartstochten overwonnen, die hebben niet per definitie één van de bovenwereldse paden gerealiseerd. Wat dit inhoud, kijk bij ariya puggala.

Echter, het woord samana wordt ook wel gebruikt met een verwijzing naar mensen die als heilig worden beschouwd maar dat in werkelijkheid niet zijn zoals bijvoorbeeld in A03-061.