Vraagbaak boeddhisme

Antwoorden op algemene vragen die vaak over het boeddhisme worden gesteld.

Nieuwsbrief ontvangen? Klik hier.

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Inhoudsopgave

Algemeen

Wat is boeddhisme?

Hoe kom ik meer te weten over het boeddhisme?

Hoe word ik boeddhist?

Waarom scheren boeddhisten hun haar?

Brengt een Boeddha beeldje in huis geluk?

Als er pas na honderden jaren teksten op geschrift zijn gesteld, hoe geloofwaardig zijn die teksten dan nog?

Kan ik als lekenvolgeling het hoogste doel bereiken?

Bestaat er een vastentijd in het boeddhisme?

Wat is het belangrijkste feest?

Hoe wordt de tijd beleefd?

Wat zijn de belangrijkste regels waar je naar moet leven?

Is boeddhisme een religie?

Gelooft een boeddhist in goden?

Gelooft een boeddhist in een goddelijke schepper?

Komt het boeddhisme voort uit het hindoeïsme?

Hoe is de waardering voor de wereld van dieren en andere vormen van leven?

Welk standpunt wordt ingenomen tegenover het (on)geloof in 'hogere machten'?

Hoe wordt een geboorte gevierd in het boeddhisme, heeft dat nog speciale rituelen?

Is er een ritueel bij een huwelijk?

Is er een ritueel bij een sterfgeval?

Bidt een boeddhist?

Mag een boeddhist vlees eten?

Welke betekenis heeft geloof voor een boeddhist?

Zijn er specifieke voedingsvoorschriften?

Welke zijn de belangrijkste waarden binnen het boeddhisme?

Welke visie heeft het boeddhisme op de mens?

Hoe staat het boeddhisme tegenover abortus?

Hoe staat het boeddhisme tegenover het gebruik van anticonceptiemiddelen?

Hoe staat het boeddhisme tegenover een vruchtwater punctie?

Hoe staat het boeddhisme tegenover partnerruil, waar met instemming van partners een seksuele relatie aangegaan wordt met een andere vrouw/man?

Bestaat er binnen het boeddhisme zoiets als een doopritueel?

Hoe zit dat met bezittingen en geld?

Hoe zit dat met de liefde in een relatie?

Mag ik als goede lekenvolgeling seks hebben?

Is Nibbana een permanent bewustzijn?

Crematie

Mag een lichaam direct na de dood gecremeerd worden?

Veroorzaakt crematie pijn bij de overledene?

Meditatie

Wat is meditatie?

Gezondheidszorg

Hoe staat het boeddhisme tegenover het gebruik van bloedtransfusie en orgaandonatie?

Heeft een boeddhist een reanimatieverklaring nodig?

Hoe denkt men over het inenten tegen ziektes?

Hoe kan ik iemand troosten?

Moet een stervende of gestorvene met het hoofd naar het noorden liggen?

Hoe ga je, m.b.t. het bezoeken, om met iemand die ziek is?

Er zijn een aantal etnische groepen mensen die zorgverleners van buiten af niet toelaten. Hoe zit dat bij boeddhisten?

Hoe gaat men in het boeddhisme om met verstandelijk gehandicapten?

Rondom de dood

Welke plaats neemt het denken over de dood in?

Gelooft een boeddhist in een leven na de dood?

Gelooft een boeddhist in reïncarnatie?

Ze zeggen dat je na de dood naar een licht gaat. Wat is dat?

Hoe staat het boeddhisme tegenover de doodstraf?

Algemeen

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Wat is boeddhisme?

In het kort heeft de Boeddha ons twee dingen geleerd: dat er lijden is en dat er een ophouden van dat lijden is. Voor een korte, maar duidelijke samenvatting, zie Wat is boeddhisme?

Uit de Dhammapada.

278. Wanneer met wijsheid het lijden van samengestelde dingen wordt gezien, krijgt men genoeg van dit lijden. Dit is het pad naar zuiverheid.

sabbe sankhara dukkha'ti yada paññaya passati atha nibbindati dukkhe esa maggo vishuddhiya

Alle geconditioneerde dingen zijn beladen met lijden. Deze kennis verheldert je pad...

Hoe kom ik meer te weten over het boeddhisme?

Bekijk de Sitemap.

Hoe word ik boeddhist?

Zie Hoe word ik een echte boeddhist?.

Waarom scheren boeddhisten hun haar?

Haar is een belangrijk aandachtspunt van het menselijk verlangen om het lichaam te verfraaien en daarmee een bepaald beeld in de wereld te projecteren. Monniken en nonnen, maar vaak ook lekenvolgelingen, scheren hun hoofd als uitdrukking van hun streven om afstand te doen van persoonlijke ijdelheid.

Brengt een Boeddha beeldje in huis geluk?

Een Boeddha beeldje brengt geen geluk. Over de hele wereld zijn er veel mensen die allerlei opvattingen ergens over hebben, maar het zijn vaak ideeën die ontstaan vanwege een gebrek aan ware kennis of wijsheid (pañña).

In het begin is er begrip voor nodig dat je spraak, je gedachten en je handelingen via het lichaam, gevolgen hebben. Om dit echt te begrijpen is er liefdevolle vriendelijkheid (metta) en mededogen (karuna) nodig wat je kan ontwikkelen. Naarmate deze twee mentale factoren zich beginnen te ontwikkelen, wordt je geest kalmer. Daardoor kan je je beter concentreren. En als je jezelf beter kan concentreren kan je dingen beter begrijpen omdat je je aandacht beter bij een object (een ding, een onderwerp) kan houden. Boeddhisme is dus vooral een kwestie van trainen, jezelf mentaal te ontwikkelen, hetgeen begint om een lief mens te willen zijn en het ontwikkelen je geest (mano).

Mensen die zichzelf (en anderen) wijs maken dat een Boeddha beeldje geluk brengt, hebben er echt helemaal niks van begrepen. Dan ben je juist nalatig te doen wat je echt hoort te doen. Dat is waar alle verkeerde inzichten toe leiden.

Uit de Dhammapada.

001. De geest is de voorloper van alle dingen, de geest is hun leider, ze zijn door de geest geschapen. Als iemand spreekt of handelt met onzuivere gedachten, volgt lijden dat daardoor is veroorzaakt, zoals het wiel de hoef van de os volgt.

manopubbangama dhamma manosettha manomaya manasa ce padutthena bhasati va karoti va tato nam dukkhamanveti cakkam'va vahato padam

Lijden achtervolgt hem die kwaad doet, net zoals het wiel de hoef van de os volgt die de kar trekt.

002. De geest is de voorloper van alle dingen, de geest is hun leider, ze zijn door de geest geschapen. Als iemand spreekt of handelt met zuivere gedachten, volgt geluk dat daardoor is veroorzaakt, zoals iemands schaduw die hem nooit verlaat.

manopubbangama dhamma manosettha manomaya manasa ce pasannena bhasati va karoti va tato nam sukhamanveti chaya'va anapayini

Geluk volgt hem die goed doet, net zoals een schaduw iemand nooit verlaat.

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Als er pas na honderden jaren teksten op geschrift zijn gesteld, hoe geloofwaardig zijn die teksten dan nog?

Voor deze vraag zijn er een paar aspecten die van belang zijn:

In het boeddhisme is het niet de gewoonte om zomaar dingen blindelings aan te nemen. Alles dient goed onderzocht te worden, ook wat de Boeddha zelf verkondigd heeft. Het geloof van een boeddhist is niet een blindelings vertrouwen in de Leraar; dat kon hij helemaal niet waarderen, omdat dat mensen niet wakker schudt. Daarom spoorde hij zijn volgelingen altijd aan om een diepgaand en kritisch onderzoek in zijn Leer in te stellen en het grondig te testen. Wij moeten onszelf ontwikkelen zodat we tot de realiteit ontwaken zodat we 'de dingen kunnen zien zoals ze werkelijk zijn'. Wanneer we eenmaal ontwaakt zijn tot de realiteit, zullen we uit onszelf zien of de teksten wel of niet geloofwaardig zijn. Omdat de Leer levensvatbaar is en dus altijd getest kan worden op 'zoals dingen zijn', zullen de (oorspronkelijke) teksten de meest kritische tests doorstaan.

Verder was het in India — ten tijde van de Boeddha — de gewoonte om religieuze leerstellingen mondeling door te geven en die informatie zodoende 'vast te leggen'. Na de dood van de Boeddha in 543 vóór Chr., werd in Rajagaha het eerste concilie gehouden. Destijds kwamen er ongeveer 500 Arahats bijeen om alle teksten 'te ordenen'. Al deze Arahats konden elkaar corrigeren waardoor er een zeer zuivere vorm ontstond van wat de Boeddha werkelijk had onderwezen. Daarnaast zijn er van tijd tot tijd, door meerdere concilies te houden, verbeteringen/correcties doorgevoerd. Vanwege de grote zorgvuldigheid en diepgaande kennis inclusief de mentale staat van de Arahats die voor de totstandkoming van de Ti Pitaka hun verantwoordelijkheid hebben genomen, kunnen alle twijfels over de betrouwbaarheid teniet gedaan worden. Pas in 90 vóór Chr. werd in Sri Lanka een eerste begin gemaakt om de Ti Pitaka op schrift te stellen; dat is ruim 500 jaar na de dood van de Boeddha. Maar ook de 'verandering van medium' is geen gegronde reden om aan de betrouwbaarheid van de teksten te twijfelen.

Het mooie van de Dhamma is, is dat wij door middel van ons eigen inzicht haar ten alle tijden kunnen testen (zoals een goudsmid een ruwe klomp goud test door er in te krassen en door er op in te beuken, binnenstebuiten te keren etc.).

Kan ik als lekenvolgeling het hoogste doel bereiken?

Zeker! Je hoeft niet per sé een monnik of een non te zijn. Het doel van deze Leer is om een einde te maken aan het lijden, niet om een monnik of een non te zijn. Iedereen kan het hoogste doel bereiken (Nibbana). Voorwaarde om het doel te bereiken: het uitrukken van elke vorm van begeerte (tanha).

Bestaat er een vastentijd in het boeddhisme?

Voor wat betreft het eten en drinken niet. Het geldt alleen voor mensen die aan de uposatha willen doen en voor monniken en nonnen.

Zie ook

Wat is het belangrijkste feest?

Het belangrijkste feest is Vesak.

Hoe wordt de tijd beleefd?

Wij hebben dingen namen gegeven om met elkaar te kunnen communiceren. Tijd is slechts een conventionele aanduiding, net zoals het woord 'dag'. Dit woord gebruiken we om een periode aan te duiden, namelijk wanneer de aarde 1 keer om haar as is gedraaid. Zo simpel is dat.

Weet dat alles binnen het bewustzijn bestaat. Daarom beleven we dingen allemaal op onze eigen, persoonlijke manier. Ook bij tijd is dat zo. Een uur kan voor ons persoonlijk, lang of kort duren. Dit is misschien een goed voorbeeld: als je wilt dat je middagpauze lang duurt, dan kan je het beste maar lastig gaan zitten. Daarentegen vliegt de tijd voorbij wanneer we dingen doen die we leuk vinden.

Het boeddhisme leert ook dat er meerdere dimensies zijn zoals hemelse sferen. Daar wordt de tijd anders beleeft. De duur van een halve dag daar, kan hier de duur van een mensenleven zijn.

Wat zijn de belangrijkste regels waar je naar moet leven?

Ten eerste wordt er in het boeddhisme niets opgelegd. Iemand neemt de morele regels vrijwillig aan.

Zie ook

Is boeddhisme een religie?

Of je boeddhisme een religie noemt, hangt af van wat je onder een religie verstaat. En hoe je iets noemt, maakt eigenlijk niet zoveel uit. Zo kan je ook een renpaard een mooie naam geven, maar daar wint het de wedstrijd niet mee.

Boeddhisten geloven in elk geval niet dat er een goddelijke schepper gemaakt zijn die straft en beloond, en ook niet dat ze gered zullen worden door zijn afgezand.

De Boeddha werd niet geboren om te straffen en te belonen, maar om de duisternis van onwetendheid te verdrijven en de wereld te laten zien hoe men zich kan verlossen van lijden en ziekte, ouderdom en dood, en alle zorgen en ellende van levende wezens. Vijfenveertig jaar lang heeft de Boeddha zich onvermoeibaar ingezet om het leed in de wereld te verzachten. Steeds was hij doordrongen van een diep mededogen voor alle wezens. De Boeddha was er voor de mensen, niet voor een religie. Zijn wens was dat alle wezens de perfecte verlichting zullen bereiken.

Een religie moet als een vlot zijn waar je gebruik van kunt maken als je de woeste rivier van het leven wilt oversteken om zodoende een veilige plaats te bereiken.

Als wij religie als een soort vlot beschouwen waarvoor de 'vlottenbouwer' het heeft gemaakt, dan kunnen we stellen dat boeddhisme een religie is. En als wij ons best doen om het hoogste doel te bereiken, dan hebben wij de wens van de Boeddha vervuld en de functie van 'religie' goed begrepen.

Zie ook

Gelooft een boeddhist in goden?

Een boeddhist gelooft dat er hemelwezens bestaan in verschillende sferen, op verschillende niveau's. Deze hemelwezens (deva's) worden ook wel 'goden' genoemd of 'goddelijke wezens' hetgeen voor een leek verwarrend kan zijn. Zie deva.

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Gelooft een boeddhist in een goddelijke schepper?

Nee.

De Boeddha was niet een god, maar een mens. Hij wees erop dat mensen zelf voor hun bevrijding moeten zorgen en dat wij allemaal dat potentieel in ons hebben. Daarmee plaatste hij de mens boven elke goddelijke macht. De Boeddha hield van mensen, niet van goden. Leerstellingen die er een goddelijke schepper op na houden en die beweren dat gebeurtenissen de wil zijn van die almachtige god, heeft de Boeddha geplaatst in de categorie dwaalleren (titthayatana, zie daar).

Hijzelf een mens, ontdekte de drie kenmerken van het bestaan, hetgeen alleen een Boeddha onderwijst, en geen enkele god.

Zie ook

Komt het boeddhisme voort uit het hindoeïsme?

Nee. De Boeddha is dan wel in een hindoeïstische cultuur geboren (in de Khattiya kaste), maar dat betekent nog niet, dat zijn Leer daaruit is voortgekomen. En dat komt, doordat hij heel anders dacht; hij had een heel andere kijk op de wereld, op dingen, op wezens.

Het allerbelangrijkste verschil is, dat alleen een Boeddha de drie kenmerken van het bestaan onderwijst, namelijk: dat alles vergankelijk is (anicca), dat alles lijden is (dukkha) omdat dingen aan verandering onderhevig zijn, en dat daarom alles zonder een zelf of zielloos is (anatta). Het laatste hierin is het belangrijkste aspect dat in contrast staat met het hindoeïsme; bijna alle religies onderwijzen dat er een ziel is. Dit is volgens het boeddhisme de belangrijkste dwaling en het grootste struikelblok om verlichting te bereiken. Het hindoeïsme daarentegen, onderwijst dat er een atman, een ziel is (in pali: Atta) die van het ene leven op het andere overgaat. Op de volgende pagina is de betekenis van anicca, dukkha, en anatta — hetgeen een essentieel begrip is binnen het boeddhisme — duidelijk uiteengezet.

Ook was de Boeddha een fel tegenstander van het vernederende kastenstelsel.

Ook het onderricht in kamma (karma) is anders. Een paar voorbeelden van toespraken hierover.

Wil je meer leren wat kamma?

Zie ook

Hoe is de waardering voor de wereld van dieren en andere vormen van leven?

Wij moeten zuinig zijn op de wereld waarin we leven, we moeten leren dat er grote verantwoordelijkheid op onze schouders rust. Door het opgeven van egoïsme zullen mensen hun bijdrage leveren aan een gezonder milieu. Verder heeft elk wezen het leven lief, hoe klein het ook is. Het is belangrijk dat je van dieren houdt, dat je ze ziet als je vrienden, als wezens die kunnen voelen en denken. Een boeddhist beschouwt elk wezen alsof het zijn/haar eigen moeder is. Alle wezens behoren met respect behandeld te worden. Alle wezens hebben de wens én het recht om gelukkig te zijn.

Liefdevolle vriendelijkheid (metta) en mededogen (karuna) zijn de ruggengraat van het boeddhisme. Deze factoren waarborgen deugdzaamheid en voorkomen gewelddadigheid. In de groep van moraliteit van Het Edel Achtvoudige Pad, wordt dit duidelijk uiteengezet.

Welk standpunt wordt ingenomen tegenover het (on)geloof in 'hogere machten'?

Een boeddhist gelooft dat er wezens in andere sferen leven (hogere en lagere). Zie deva. Deze wezens kunnen wel macht uitoefenen en zaken op aarde beïnvloeden, maar zij zijn niet per definitie wijs. Voor een god die de wereld heeft geschapen, is geen plaats binnen het boeddhisme.

Zie ook

Hoe wordt een geboorte gevierd in het boeddhisme, heeft dat nog speciale rituelen?

Het oorspronkelijke boeddhisme is niet ritualistisch maar realistisch. Echter, de Boeddha heeft zich nooit bemoeid met de culturen van verschillende volkeren. Het kan dus zijn dat per bevolkingsgroep een bepaald ritueel wordt uitgevoerd.

Verder, wanneer een wezen geboren wordt, krijgt het te maken met onvolmaaktheden zoals ouderdom, ziekte en dood. Het leven zelf is vol gevaren, valkuilen, zorgen, etc. Het is een ongewenste situatie. Dit is wat de meeste mensen beschouwen als geluk en is te wijten aan een verkeerd inzicht en het hunkeren naar bestaan. Dit zijn bezoedelingen van de geest waardoor mensen niet de dingen kunnen zien zoals ze werkelijk zijn. Het boeddhisme is een training om van die bezoedelingen af te komen zodat je ontwaakt tot de realiteit en je jezelf van lijden kunt bevrijden. Wat de een in zijn onwetendheid als een feest ziet, ziet de ander met wijsheid als een ramp.

Dit houdt des te meer in dat bij de geboorte van een wezen, gedachten van liefdevolle vriendelijkheid (metta) en mededogen (karuna) uitgaan naar het geboren wezen. En een gedachte zoals: 'Dat het kindje (of een wezen van een andere soort) gelukkig mag zijn, dat het wijs mag worden zodat het een einde kan maken aan de cyclus van geboorte en dood.'

Wil je echt goed begrijpen hoe het zit, bekijk dan eens de kernzaken hiervoor:

Zie ook

Is er een ritueel bij een huwelijk?

Niet specifiek. De Boeddha onderwijst dat er lijden is en hoe je daar van af komt. Zoals elk land zijn eigen gebruiken kent, zo hebben boeddhistische landen hun eigen gebruiken voor bepaalde gebeurtenissen. In de cultuur van een volk heeft de Boeddha zich nooit gemengd.

Is er een ritueel bij een sterfgeval?

Het is een boeddhistische gewoonte om op een begrafenis de mensen aan de vergankelijke aard van dingen te herinneren. Begrip is vertroostend. Zelf heb ik eens een programma samengesteld en teksten voorgelezen tijdens de crematie van een goede boeddhistische vriendin. De mensen kwamen na afloop met reacties zoals: "Ik heb nog nooit zo'n mooie uitvaart meegemaakt", of "Normaalgesproken huil ik drie zakdoeken vol, maar nu was het een verademing." Er was zelfs iemand die naar de partner van mijn overleden vriendin ging en zei: "Het klinkt misschien heel raar, maar ik heb zelfs genoten van deze uitvaart..."

De realiteit is voor de meeste mensen te hard om onder ogen te zien. Toch, op zulke momenten, wanneer men met de neus op de feiten wordt gedrukt, dan is dat een belangrijk moment waarin je dieper bij mensen kunt 'binnendringen'. Wanneer er dan wijs en kundig gesproken wordt, kan de openbaring van diezelfde keiharde realiteit, een zegening voor de aanwezigen zijn. Dat is ook waarom we in het boeddhisme vaak aan de dood denken. Hierdoor worden mensen lievere mensen. En door begrip word je bevrijdt van de angst voor de dood.

Bidt een boeddhist?

Nee. Een boeddhist wordt geleerd dat als hij gelukkig wil zijn, hij een pad moet bewandelen dat naar geluk leidt. Een boeddhist vraagt geen hulp van buitenaf om gered te worden of om genade. In plaats hiervan leert hij juist om op de eigen benen te staan. Wat genade betreft is het belangrijk om je eigen misslagen in te zien en jezelf die te vergeven. Je bent hierin niet afhankelijk van een externe macht. Een boeddhist betuigt wel hulde aan de Boeddha, bijvoorbeeld voor een Boeddha beeld, maar dat is puur als dankbetuiging. Echter, er zijn ook mensen die denken dat de Boeddha iets voor hen kan/zal doen, maar die mensen hebben er echt helemaal niks van begrepen. A05-043 — Ittha Sutta — Vijf begeerlijke dingen, is een mooi voorbeeld van waarom een echte boeddhist niet bidt.

Mag een boeddhist vlees eten?

In sommige gevallen wel en in sommige gevallen niet. Op de pagina Het eten van vlees lees je precies wat de Boeddha hierover heeft gezegd.

Welke betekenis heeft geloof voor een boeddhist?

Geloof en zelfvertrouwen zijn valt onder één noemer, namelijk saddha. Het geloof van een boeddhist moet samengaan met begrip oftewel wijsheid. Wanneer er begrip is, neemt het vertrouwen toe.

Iemand die geloof en vertrouwen (saddha) heeft in de Boeddha, zal het Edel Achtvoudige Pad (ariya atthangika magga) praktiseren. Dat is de belangrijkste betekenis voor geloof van een boeddhist.

Zijn er specifieke voedingsvoorschriften?

Nee. Maar als je indachtig leeft, zal je van nature steeds meer voor gezonde voeding kiezen. Maar wie zichzelf niet traint, wie geen meditatief leven leidt, zal steeds meer toegeven aan een ongezonde levensstijl. Oplettendheid (ook wel indachtigheid genoemd) is het kardinale startpunt voor alle goede dingen. Oplettendheid is de voorwaarde voor een kwalitatief leven, in elk opzicht.

Heb je interesse in de echte boeddhistische meditatie, kijk dan eens bij satipatthana.

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Welke zijn de belangrijkste waarden binnen het boeddhisme?

In het boeddhisme zijn waarden als liefdevolle vriendelijkheid (metta), mededogen (karuna), geweldloosheid (ahimsa) de meest belangrijke basis waarden. Dit vormt een voordelig fundament voor zowel de maatschappij als voor je eigen mentale ontwikkeling in wijsheid oftewel inzicht. Zonder de 'basis waarden' is ontwikkeling in wijsheid niet mogelijk.

Zie ook

Welke visie heeft het boeddhisme op de mens?

De boeddhistische visie op de mens is, dat mensen gevangen zitten in een continue cyclus van geboorte en dood, zonder dat zij daar weet van hebben vanwege een diepe mentale slaap.

Het bestaan is een dynamisch proces van mentale en fysieke fenomenen die — zodra ze zijn opgekomen — meteen weer verdwijnen. Doordat mensen dit proces niet geheel doorhebben, is er onwetendheid (avijja). En het is begeerte (tanha) naar allerlei objecten, waardoor wedergeboorte (wat ook een proces is) in stand gehouden wordt.

De Boeddha heeft begeerte aangewezen als hoofdoorzaak van het lijden. Maar begeerte gaat altijd samen met onwetendheid. De boeddhistische training is een training in wijsheid waardoor onwetendheid wordt verdreven en daarmee begeerte.

Het hoogtepunt van wijsheid is om de drie kenmerken van het bestaan goed te doorgronden. Hiermee wordt onwetendheid verdreven. Dit is de ontwaking en het einde aan de cyclus van geboorte en dood.

Zie ook

Hoe staat het boeddhisme tegenover abortus?

In westerse landen is men ervan overtuigd dat de conceptie plaatsvindt middels de zaadcel en de eicel. Maar volgens de boeddhistische visie is er nóg iets nodig, namelijk bewustzijn. En de zaadcel en de eicel kunnen in de baarmoeder zijn, maar op welk moment het bewustzijn hiermee wordt verenigd, is afhankelijk van omstandigheden.

Op de pagina Abortus, wat houdt dat in en hoe ga je ermee om? wordt het allemaal in detail uitgelegd, ook m.b.t. anticonceptiemiddelen.

Hoe staat het boeddhisme tegenover het gebruik van anticonceptiemiddelen?

Zie hiervoor: hoe staat het boeddhisme tegenover abortus?

Hoe staat het boeddhisme tegenover een vruchtwater punctie?

Met een vruchtwater punctie kunnen erfelijke afwijkingen mee worden geconstateerd. Dit is niet geheel zonder risico. Als a.d.h.v. de punctie besloten wordt te aborteren, dan wordt vanuit boeddhistisch oogpunt de vruchtwater punctie verkeerd aangewend.

Zie hiervoor: hoe staat het boeddhisme tegenover abortus?

Hoe staat het boeddhisme tegenover partnerruil, waar met instemming van partners een seksuele relatie aangegaan wordt met een andere vrouw/man?

Hier staat het boeddhisme afwijzend tegenover, ook al gebeurt partnerruil met wederzijds goedvinden. Zie bijvoorbeeld Snp1-07, 123.

Bestaat er binnen het boeddhisme zoiets als een doopritueel?

Nee, in het boeddhisme bestaat er geen doopritueel. Om het boeddhistisch doel te bereiken is geheel aan de persoon zelf. Rituelen is iets waar de Boeddha altijd afstand van genomen heeft.

Hoe zit dat met bezittingen en geld?

De Boeddha heeft nooit geleerd dat bezittingen of geld slecht zijn of dat deze dingen lijden veroorzaken. Het is het hechten aan deze dingen dat het lijden veroorzaakt. Het lijden wordt dus niet veroorzaakt door dingen of bezittingen, maar door de gehechtheid in de geest.

Vaak denken mensen dat een boeddhist geen bezittingen mag hebben of dat hij zelfs in armoede moet leven. In A08-054 — Vyagghapajja Sutta — Toespraak tot Vyagghapajja lees je hoe de Boeddha hoogst persoonlijk het vermeerderen van rijkdom voor de lekenvolgeling juist aanmoedigt.

Hoe zit dat met de liefde in een relatie?

Liefde is heel belangrijk in het leven. Maar het moet niet gebaseerd zijn op zintuiglijke genegenheid of andere oppervlakkige zaken die geen echte waarde aan liefde geven. Liefde heeft met echtheid te maken, met eerlijk zijn, met vriendelijkheid, dienstbaarheid, een maatje voor elkaar zijn. Liefde heeft alles te maken met vriendschap hetgeen een erg belangrijk basis in het boeddhisme is. Het belangrijkste fundament van een goede vriendschap is gebouwd op waarheidsliefde. Het is heel eenvoudig: wanneer mensen altijd kiezen voor waarheid, ga je dezelfde richting op en wel de juiste, dan heb je steun aan elkaar, dan vul je elkaar aan. Je partner, je vriend of vriendin, hoort waarheidlievend te zijn. Of het nu een gewone vriendschappelijke relatie betreft of een liefdesrelatie, maakt niet uit.

Mensen zeggen vaak dat liefde en haat dicht bij elkaar liggen, maar liefde is geen haat en haat is geen liefde. Het is daarom belangrijk te weten hoe je echte liefde ontwikkeld. Op de pagina Metta bhavana — De meditatie van liefdevolle vriendelijkheid vind je belangrijke informatie over hoe liefde wel en hoe liefde niet gecultiveerd dient te worden.

Mag ik als goede lekenvolgeling seks hebben?

Er is niemand die zegt wat je wel en wat je niet mag. De Boeddha onderwijst de middenweg, een weg die uitersten vermijdt. De verlichting bereiken is echt niet afhankelijk van het feit of je er wel of geen seksuele relatie op na houdt. De manier waarop je seks in de praktijk brengt is veel belangrijker. In elk geval dien je jezelf te onthouden van seksuele relaties die verkeerd zijn en die leed veroorzaken.

Zie ook

Is Nibbana een permanent bewustzijn?

Nee. Er zijn 'grote namen' die dit beweren, maar dit is niet de boeddhistische visie, integendeel juist. Bewustzijn is iets dat geconditioneerd is en een wezen in stand houdt, aan het rad van leven en dood bindt, aan lijden. Nibbana daarentegen, is het ongeconditioneerde, het einde van lijden. Volg de verwijzingen onder Nibbana.

Crematie

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Mag een lichaam direct na de dood gecremeerd worden?

Deze vraag is wellicht voortgekomen uit het fabel dat men na de dood een aantal dagen moet wachten voordat tot crematie wordt overgegaan 'om het bewustzijn volledig uit het lichaam te laten treden'.

De kern van de boeddhistische Leer is het loslaten van alle mentale en fysieke verschijnselen. Wanneer iemand is overleden moet het lichaam natuurlijk met respect behandeld worden, maar in wezen heeft een dood lichaam geen enkele waarde meer. Het ligt er stijf en levenloos op de grond, en na enkele dagen begint het te ontbinden.

De enige reden die ik zo vanuit boeddhistisch perspectief kan bedenken om een lichaam kort of lang te bewaren is, om het lichaam te gebruiken om de vergankelijke staat in meerdere fasen te beschouwen zodat de gehechtheid aan dit lichaam kan worden opgegeven.

Toen ik in Sri Lanka was, zag ik een skelet staan in een meditatieruimte. Bij navraag bleek dat dit skelet van een vrouw was die bij leven te kennen had gegeven dat het klooster haar skelet mocht hebben zodat het gebruikt kon worden als meditatieobject. Daar stond ze dan, in een glazen vitrine. De onderbenen standen naast haar voeten, want ze hadden de vitrine iets te klein gemaakt. Dat was wel lachen. Zo zie je dat er echte mensen zijn die helemaal niet gehecht zijn aan 'hun lichaam'.

Uit de Dhammapada.

041. Weldra, helaas, zal dit stoffelijk lichaam gestrekt op de aarde liggen. Veronachtzaamd, zonder bewustzijn, net zoals een stuk nutteloos rot hout.

aciram vat'ayam kayo pathavim adhisessati chuddho apetaviññano nirattham va kalingaram

Weldra ligt dit lichaam levenloos op de aarde, beroofd van bewustzijn, net zoals een waardeloos stuk verrot hout.

Veroorzaakt crematie pijn bij de overledene?

Deze vraag kan voor veel mensen meer betekenis hebben dan in eerste instantie gedacht. Hij is zo gek nog niet.

Een wezen bestaat kort gezegd uit het 1. lichamelijke, 2. gevoelens, 3. waarnemingen, 4. mentale factoren en 5. bewustzijn. Bewustzijn is de verbindende factor. Door bewustzijn kunnen we zien, horen, voelen (je lichaam en dingen in je geest) etc. Wanneer je sterft, verdwijnt het bewustzijn uit het lichaam, het wordt van het lichaam gescheiden. Dat bewustzijn kan het lichaam niet meer voelen omdat de 'verbinding' verbroken is. De overledene voelt dus geen lichamelijke pijn. Maar hij nog wel mentale pijn voelen. Ik bedoel dit in deze zin: wanneer bijvoorbeeld verwanten waanzinnig worden van verdriet, kan de overledene dat waarnemen en dat doet de overledene pijn. Dit is net zo logisch als wanneer een moeder haar kind in een ongelukkige staat ziet. Houd er dus altijd rekening mee dat alles (behalve het lichaam) nog steeds functioneert zoals voorheen, alleen nu nog scherper.

Meditatie

Wat is meditatie?

Het woord 'meditatie' wordt over de gehele wereld gebruikt en mensen houden er heel verschillende methodes op na. Maar in het boeddhisme is er een Pali woord 'bhavana' wat neerkomt op 'ontwikkelen' of 'cultiveren'.

Op Sleutel tot Inzicht hebben we heel goede pagina's over meditatie die ook goed aansluiten op de gehele boeddhistische training, het Edel Achtvoudige Pad.

Wil je echt weten wat de boeddhistische meditatie inhoud, ga dan naar de pagina De Leer van de Boeddha en kijk bij de categorieën Meditatie en Meditatie Extra.

Gezondheidszorg

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Hoe staat het boeddhisme tegenover het gebruik van bloedtransfusie en orgaandonatie?

De Boeddha heeft ons geleerd dat wij goed voor onszelf en anderen moeten zorgen door 'vanuit wijze overwegingen ergens gebruik van te maken', zoals bijvoorbeeld in M002 — Sabbasava Sutta — Alle bezoedelingen:

15. "Vanuit wijze overwegingen maakt hij gebruik van geneesmiddelen en medische voorzieningen voor de zieken — alleen maar om pijnen en ziekten kwijt te raken en om zijn gezondheid te behouden."

Het maakt niet uit of het gaat om bloedtransfusie, orgaandonatie of wat dan ook. Als een positieve bijdrage kan worden geleverd om het leven aangenamer te maken, is dat in de lijn met de boeddhistische gedachten. Voor monniken in boeddhistische landen, bijvoorbeeld, is het normal dat zij bloed geven.

Een paar andere voorbeelden:

Heeft een boeddhist een reanimatieverklaring nodig?

Nee, althans niet volgens de Leer van de Boeddha. Een reanimatieverklaring is voor iedereen iets persoonlijks.

Hoe denkt men over het inenten tegen ziektes?

Zie Hoe staat het boeddhisme tegenover het gebruik van bloedtransfusie en orgaandonatie?

Hoe kan ik iemand troosten?

De belangrijkste capaciteit om iemand te troosten, zijn woorden in wijsheid gesproken, op het juiste moment, onder de juiste omstandigheden. Maar wijsheid is niet iets dat ik je als een panklaar gerecht kan aanbieden. Wijsheid moet je zelf ontwikkelen. Je kan de boeddhistische meditatie volgen, maar als dat een te lang traject voor je is, kan je ook teksten lezen die betrekking hebben op ziekte, ouderdom en dood. Het is heel belangrijk dat je vooral realistisch bent. Een heel mooi voorbeeld is de non Patacara, zie hiervoor Dhp113.

Om mensen te troosten is het ook belangrijk dat je mentaal stabiel bent. Boeddhisme zou in de zorg een heel goede bijdrage leveren omdat zeker in de zorg de ellende van het leven vaak goed zichtbaar is. Je wordt stabiel wanneer je leert om dingen los te kunnen laten. Als je niet stabiel bent, zal je eerder medelijden met mensen hebben. Dat draagt niet bij aan je dienstverlening. In plaats van jezelf te laten meeslepen door wat je ervaart, is het beter om mededogen (karuna) te ontwikkelen. Dat zal je hulpverlening verbeteren omdat een hart vol mededogen de wenst heeft om het lijden van mensen te verzachten. Zie ook eens Wat is het verschil tussen medelijden en mededogen?

Moet een stervende of gestorvene met het hoofd naar het noorden liggen?

De Boeddha lag zelf met zijn hoofd naar het noorden toen hij stierf. Het zou kunnen zijn dat sommige boeddhisten dezelfde wens hebben.

Hoe ga je, m.b.t. het bezoeken, om met iemand die ziek is?

Goed voor de zieken zorgen, bezoek brengen, mededogend zijn. Veel aandacht en verzorging, maar geen gejammer en geweeklaag. Zie bijvoorbeeld Dhp041 hoe de Boeddha voor Thera Tissa zorgde en zelf het voorbeeld gaf.

Er zijn een aantal etnische groepen mensen die zorgverleners van buiten af niet toelaten. Hoe zit dat bij boeddhisten?

De Boeddha heeft nooit een antipathie gehad tegen anders denkenden. Afkeer ontstaat vanwege hechten, maar als er geen hechten is, is er ook geen afkeer. Zo was en is iedereen vrij om zijn pad wel of niet te volgen. Hij heeft zelfs gezegd dat wij zijn Leer moeten zien als een vlot om de overzijde — de bevrijding van lijden — te bereiken, en daar niet aan moeten hechten. Wanneer de overzijde bereikt is, kan het vlot weggegooid worden. Het is het doel dat centraal staat, niet het middel. Alles in het boeddhisme draait om het niet hechten hetgeen de geur van vrijheid is. Een echte boeddhist zal dus geen afkeer hebben tegen zorgverleners van buiten af. Voor de Boeddha maakte dat allemaal geen verschil, omdat niet de afkomst van iemand maakt wat iemand is, maar zijn daden.

Hoe gaat men in het boeddhisme om met verstandelijk gehandicapten?

De ruggengraat van het boeddhisme is liefdevolle vriendelijkheid (metta) en mededogen (karuna). Dat zegt in principe voldoende en het is daarmee duidelijk dat juist verstandelijk gehandicapten extra aandacht verdienen. Liefdevolle vriendelijkheid bevordert o.a. je dienstbaarheid, en als er mededogen in je geest is wil je zoveel mogelijk diegene helpen die in lijden verkeert. Dit is de boeddhistische houding.

Rondom de dood

Heb je nog vragen?

Als je nog vragen hebt, mail ze me dan gerust. Heeft je vraag betrekking op een bepaald beroep, vermeld het er dan even bij.

Welke plaats neemt het denken over de dood in?

Voor veel mensen is de dood iets overweldigends, maar dat is vooral omdat mensen liever niet over de dood nadenken, niet in beschouwing nemen. Wat je ontkent kan je nooit echt begrijpen; ontkenning leidt nooit naar realiteit en dus nooit tot een oplossing. Maar boeddhisme is vooral een realistische levenswijze waarin alle aspecten van het bestaan scherp onder de loep worden genomen. Wanneer de realiteit van dingen wordt gezien, namelijk dat alles vergankelijk is en tot lijden strekt vanwege de verandering van dingen, ben je niet meer bang van de dood, maar ben je eerder bevreesd om weer geboren te worden. Want dan begint die hele kermis van lijden weer opnieuw...

Uit de Dhammapada.

277. Wanneer met wijsheid de vergankelijkheid van samengestelde dingen wordt gezien, krijgt men genoeg van dit lijden. Dit is het pad naar zuiverheid.

sabbe sankhara anicca'ti yada paññaya passati atha nibbindati dukkhe esa maggo vishuddhiya

Alle geconditioneerde dingen zijn vergankelijk. Ontwaking door deze kennis leidt tot bevrijding.

278. Wanneer met wijsheid het lijden van samengestelde dingen wordt gezien, krijgt men genoeg van dit lijden. Dit is het pad naar zuiverheid.

sabbe sankhara dukkha'ti yada paññaya passati atha nibbindati dukkhe esa maggo vishuddhiya

Alle geconditioneerde dingen zijn beladen met lijden. Deze kennis verheldert je pad...

279. Wanneer met wijsheid het onwezenlijke van samengestelde dingen wordt gezien, krijgt men genoeg van dit lijden. Dit is het pad naar zuiverheid.

sabbe dhamma anatta'ti yada paññaya passati atha nibbindati dukkhe esa maggo vishuddhiya

Alle dingen zijn zonder een zelf of ziel. Deze ontwaking leidt naar het pad...

Zie ook

Gelooft een boeddhist in een leven na de dood?

Er is een leven na de dood, maar ook de fenomenen in die sferen zijn net zoals de fenomenen in de sfeer waarin wij leven: vergankelijk. Daarom is een hemel niet het doel binnen het boeddhisme. Voor meer, zie avacara.

Gelooft een boeddhist in reïncarnatie?

Het hangt ervan af wat je onder reïncarnatie verstaat. In de meeste religies/leerstellingen wordt onderwezen dat er een ziel of een zelf is, en dat deze ziel of zelf een onveranderlijk ding of wezen is dat van het ene leven op het andere leven overgaat. Maar dit is niet de boeddhistische zienswijze. Het boeddhisme onderwijst wel dat er wedergeboorte is en het is belangrijk dit goed te begrijpen.

Boeddhisme leert dat het hele bestaan een dynamisch proces is van mentale en fysieke verschijnselen die ontstaan afhankelijk van bepaalde voorwaarden. Wanneer je een emmer onder een kraan zet, en je draait de kraan open, dan stroomt er water uit (tenzij je afgesloten bent). Het water gaat niet als één geheel, als een vaste hoop, van het ene moment op het andere van de kraan in de emmer. Het is een stroom, een beweging van constant veranderende omstandigheden, een proces. Dat proces kan alleen plaatsvinden als de voorwaarde er voor is, en één ervan is dat de kraan open staat. En om een kraan open te kunnen zetten, is er de kraan zelf nodig, een fabricage van de kraan enzovoort.

Bewustzijn kan je zien als het water dat van de kraan in de emmer stroomt, van het ene leven naar het andere. Het overlapt het vorige leven en het huidige. Bewustzijn (viññana) ontstaat afhankelijk van mentale factoren (sankhara's). Mentale factoren ontstaan afhankelijk van onwetendheid (avijja). Zo zie je dat bewustzijn niet iets is dat op zichzelf staat, maar ontstaat afhankelijk van meerdere voorwaarden. Daarom onderwijst de Boeddha dat er niet zoiets is als een ziel of zelf dat onveranderlijk is en van het ene leven op het andere overgaat (wat de meeste mensen beschouwen als reïncarnatie).

Zolang er onwetendheid is, zolang zal er een 'huizenbouwer' zijn, d.w.z. dat er processen in gang worden gehouden die wedergeboorte mogelijk maken, zoals handelingen die leiden naar worden (kamma bhava) en het wedergeboorte proces (upapatti bhava).

Wedergeboorte is niet iets wat in het boeddhisme wordt nagestreefd, maar voorkomen dient te worden. De volgende twee verzen uitte de Boeddha op het moment van zijn verlichting.

Uit de Dhammapada.

153. Gedurende vele geboorten in samsara heb ik verwoed gezocht naar de bouwer van dit huis, maar niet gevonden. Het herhaaldelijk geboren worden, is vol met lijden.

anekajati samsaram sandhavissam anibbisam gahakarakam gavesanto dukkha jati punappunam

Tijdens de lange cyclus van samsara zocht ik naar de huizenbouwer, maar nooit vond ik die. Steeds weer geboren worden is lijden.

154. O bouwer van dit huis, nu heb ik je gezien! Jij zult nooit meer een huis bouwen. Al jouw balken zijn vernietigd, al jouw dakspanten zijn afgebroken! De geest heeft het Ongeconditioneerde bereikt, het ophouden van de begeerte is bereikt!

gahakaraka dittho'si puna geham na kahasi sabba te phasuka bhagga gahakutam visankhitam visankharagatam cittam tanhanam khayam ajjhaga

Huizenbouwer! Jij bent met de grond gelijk gemaakt! Jij zult niet meer bouwen. Mijn geest is voorbij begeerte gegaan.

Ze zeggen dat je na de dood naar een licht gaat. Wat is dat?

Het bestaan omvat meerdere 'sferen' of 'dimensies'. Deze sferen bestaan ook in onze geest, als 'staten of toestanden van de geest'. Een belangrijk aspect binnen het boeddhisme is, dat je zelf je eigen geest moet trainen. Wanneer de staat van je geest helder, zuiver is, zal je over het algemeen een prettiger leven leiden. Hoe meer je dingen kunt loslaten, hoe wijzer je in het leven staat. Wijsheid leidt niet naar lijden, maar naar de beëindiging er van. Wijsheid leidt niet naar het geconditioneerde (sankhata), maar naar het ongeconditioneerde (asankhata). Hoe hoger de 'sferen', hoe fijnstoffelijker deze zijn.

Deze 'sferen' kan je in dit leven ervaren. Wanneer je sterft, betekent dit niet dat die sferen er dan plotseling niet meer zijn. Ze zijn er dan wel degelijk, maar je ervaart ze intenser. Ze staan zeker niet los van de sfeer van onze eigen mentale toestand. Kijk eens bij jhana.

Hoe staat het boeddhisme tegenover de doodstraf?

De Boeddha leert dat het doden van wezens immoreel is, zie Sikkhapada — De boeddhistische morele regels

De veroordeelde is, net zoals degene die hem ter dood brengt, gevangen in een cyclus van geboorte en dood (samsara). Zolang de veroordeelde niet geleerd heeft dat kwade daden, kwade gevolgen voortbrengen, zal hij het slechte pad niet verlaten. Ook niet na zijn wedergeboorte.

Maar er zijn voorbeelden dat ten tijde van de Boeddha zelfs moordenaars heiligen werden door de Tividha sikkha — De drievoudige training. Boeddhisme brengt een radicale verandering in het leven van mensen met als basis mededogen (karuna) voor elk leven en een uitzonderlijke wijsheid (pañña).

Document info
RegID CoiXl9yxzuRJBcL
Bijgewerkt 3 juli 2021 19:24:41
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen