De dame en de dieven

De context voor deze pagina volgt t.z.t.

De monnik die liefdevolle vriendelijkheid uitstraalt, straalt vrede uit

368. De monnik die vol liefdevolle vriendelijkheid is, die vertrouwen heeft in de Leer van de Boeddha, zal een vredige staat (Nibbana) bereiken; het geluk dat ontstaat vanwege het tot rust brengen van het geconditioneerde.

mettavihara yo bhikkhu pasanno Buddhasasane adhigacche padam santam sankharu'pasamam sukham

Wanneer hij in liefdevolle vriendelijkheid verblijft en vertrouwen heeft in de Boeddha, ontvangt de monnik zijn geluk wanneer geconditioneerdheid wegebt.

De monnik die doordrongen is met liefdevolle vriendelijkheid (metta) en een diep vertrouwen heeft in de Leer van de Boeddha (Buddha sasana), zal de vredige staat (santi, d.w.z. Nibbana) bereiken. Hij zal geluk ervaren omdat hij het geconditioneerde (sankhara, d.w.z. alle fenomenen binnen elke bestaanswereld) tot rust brengt waardoor het proces van worden (bhava) gestopt wordt.

Geef hartstocht en haat op

369. Monnik, ledig je boot. Wanneer hij leeg is zal hij snel varen. Nadat je hartstocht en haat afgeworpen hebt, zul je Nibbana bereiken.

bhikkhu imam navam siñca te sitta lahum essati ragañ ca dosañ ca chetva tato nibbanam ehisi

Ledig je boot van hartstocht en haat, monnik, want leeg zal hij snel varen.

Monnik, in je boot moet zich geen water bevinden. Als er lekken in zijn, zal hij zinken. Als het water eenmaal uit de boot is gehoosd (en alle lekken zijn gedicht), wanneer zowel hartstocht als haat zijn verdwenen, zal je boot snel zijn bestemming (Nibbana) bereiken.

De 'rivier oversteker' heeft de banden opgegeven

370. Vijf doorgekapt en vijf verzaakt. Vervolgens vijf ontwikkeld en van vijf gehechtheden bevrijd. Zulk een monnik wordt beschreven als 'iemand die de rivier is overgestoken'.

pañca chinde pañca jahe pañca c'uttari bhavaye pañca sangatigo bhikkhu oghatinno'ti vuccati

Alle banden doorgekapt, vijf vermogens ontwikkeld; hij is de degene die 'de rivier overgestokene' wordt genoemd.

Iemand moet de vijf lagere banden doorkappen, dan zich van de vijf hogere banden bevrijden (zie saññojana). Iemand moet de vijf vermogens (of krachten) ontwikkelen (zie bala), en hij moet voorbij vijf gehechtheden gaan (hier wordt bedoeld: begeerte, haat, onwetendheid, eigendunk en hechten aan meningen (vallen allemaal binnen de 10 banden, saññojana)). Een monnik die dit heeft bereikt, wordt beschreven als 'iemand die de rivier is overgestoken'.

Mediteer in alle ernst

371. Mediteer, monnik! Wees niet onoplettend! Laat je geest niet in zintuiglijke geneugten ronddwalen! Slik in je onoplettendheid niet een brandende ijzeren bal in, en jammer dan niet: 'Dit is pijnlijk!'

jhaya bhikkhu ma ca pamado ma te kamagune bhamassu cittam ma lohagulam gili pamatto ma kandi dukkham idan'ti dayhamano

Mediteer, monnik, en duld geen vertraging. Laat lust je niet tarten. Klaag niet als je het vuur ziet.

Monnik, mediteer en wees niet onoplettend! Sta je geest niet toe om rond te dwalen, om zich te verdoen met zintuiglijke geneugten. Als je dat toestaat, dan is het alsof je brandende ijzeren klonten in je keel gestopt krijgt en zul je je lot beklagen en uitschreeuwen: "Dit is pijn!"

Er is geen wijsheid in hen die niet nadenken

372. Voor iemand zonder wijsheid is er geen meditatie; voor iemand zonder meditatie is er geen wijsheid. Maar de persoon die over beide kwaliteiten beschikt is dicht bij Nibbana.

natthi jhanam apaññassa pañña natthi ajhayato yamhi jhanañ ca pañña ca sa ve nibbanasantike

Onwijze mensen kunnen niet mediteren. Wie niet mediteert, faalt in wijsheid. Wijselijk en meditatief bereik je je doel.

Voor iemand waarin een gebrek aan meditatie (jhana, d.w.z. die een meditatief leven leidt, die geen goede concentratie heeft) is geen wijsheid. Meditatie en wijsheid zijn beide essentieel en kunnen niet zonder elkaar bestaan. Als in een persoon meditatie en wijsheid beide aanwezig zijn, dan is hij dicht bij Nibbana.

Het geluk dat onbekend is bij de gewone mensen

373. De monnik die naar een rustige plaats gaat, die vredig in de geest is, die inzicht heeft in de dingen zoals ze zijn; zijn geluk is bij gewone mensen onbekend.

suññagaram pavitthassa santacittassa bhikkhuno amanusi rati hoti samma dhammam vipassato

In afzondering en met een vredige geest, de monnik die in staat is de realiteit van dingen te zien, ervaart een geluk waar gewone stervelingen geen weet van hebben.

Een monnik die naar een rustige plaats is gegaan (vaak letterlijk vertaald als 'lege woning', maar leeg kan ook rustig, afgezonderd zijn, en 'woning' kan ook verblijfplaats zijn), wiens geest vredig is, die in staat is om de realiteit van dingen te zien, ervaart een vreugde die bij gewone stervelingen onbekend is.

Vreugde en blijheid vanwege het beschouwen van het ontstaan en verdwijnen van de aggregaten

374. Wanneer hij met juiste indachtigheid het ontstaan en verdwijnen van de aggregaten beschouwt, ervaart hij vreugde en blijheid; voor hen die het kennen is dit het doodloze.

yato yato sammasati khandhanam udayabbayam labhati pitipamojjam amatam tam vijanatam

Als iemand zich het ontstaan en verdwijnen van de aggregaten gewaar wordt, ervaart men het blijheid dat de voorbode van het doodloze (Nibbana) is.

Wanneer de mediteerder het ontstaan en verdwijnen van de vijf groepen van hechten (pañca upadana kkhandha) ziet, ervaart hij een vreugde (piti) en blijheid (hier als pamojja aangeduid, oftewel sukha) die de voorboden van Nibbana zijn.

Een wijze monnik moet zijn kardinale deugden bezitten

375. Hier is inderdaad het startpunt voor de monnik die wijs is: controle over de zintuigen, tevredenheid, beheerst in overeenstemming met de Disciplinaire Code. Hij is in gezelschap van edele vrienden die een zuiver leven leiden en scherpzinnig zijn.

tatrayam adi bhavati idha paññassa bhikkhuno indriyagutti santutthi patimokkhe ca samvaro mitte bhajassu kalyane suddhajive atandite

De zintuigen bewaakt, Patimokkha discipline en edele vrienden; dat zijn in deze Leer de eerste stappen waar de wijze monnik begint.

Hier (d.w.z. in deze Leer) zijn de eerste stappen voor de wijze monnik: het bewaken van de zintuigen, tevredenheid en discipline omtrent de Disciplinaire Code (patimokkha), zijn vooraanstaande zaken voor moraliteit. Verder is het omgaan met edele vrienden die een zuiver leven leiden en onvermoeibaar zijn in hun inspanningen, een pre.

Een monnik moet sympathiek zijn in al zijn manieren

376. Iemand moet hartelijk zijn en bekwaam zijn in goed gedrag. Hierdoor wint men een hoog geluk dat naar het einde van lijden voert.

patisantharavuty'assa acarakusalo siya tato pamojjabahulo dukkhassantam karissati

Levenslustig en hoffelijk; een goede discipline brengt bijzonder veel geluk waardoor uiteindelijk zijn lijden eindigt.

Iemand moet hoffelijk zijn en zijn gedrag moet aangenaam zijn. Iemand moet doeltreffend zijn in zijn training. Door deze dingen verkrijgt iemand onmetelijk veel geluk dat naar het einde van het lijden brengt.

Deze detailpagina wordt z.s.m. uitgewerkt.

Document info
RegID Dhp368-376
Bijgewerkt 18 november 2020 14:31:37
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen