Boeddhisme — Samsara, de eeuwigdurende rondzwerving
Samsara
De meesten willen het liefst doorgaan en altijd blijven bestaan. Deze hunkering die gepaard gaat met onwetendheid houdt wezens gevangen in een cyclus van lijden.
Samsara is de cyclus van het bestaan; de ronden van geboorte en dood. Letterlijk: eeuwigdurende rondzwerving.
"Vanwege het niet zien van de De vier Edele Waarheden zoals zij werkelijk zijn,
was het een lange tocht, van geboorte tot geboorte."
"Maar wanneer deze worden gezien,
wordt daarmee de oorzaak van wedergeboorte vernietigd,
de wortel van lijden afgekapt, en wedergeboorte beëindigd."
D16 — Maha Parinibbana Sutta — Het grote heengaan (2.3)
De eeuwig durende rondzwerving van wezens van het ene leven naar het andere, de vicieuze cyclus van geboorte en dood waarvan boeddhisten willen dat daar een einde aan komt. Wedergeboorte wordt door boeddhisten niet gezien als een continuering van leven, maar als een vereeuwiging van de dood. Wie geboren wordt moet ook sterven. 'Eeuwig leven' is een illusie. Het leven is slechts geboorte, ouderdom en dood. Haar voortzetting wordt door boeddhisten daarom niet verwelkomd. Het doel van boeddhisten is 'onsterfelijkheid' of 'het doodloze' welke de enige mogelijke realiteit is en heel iets anders is dan 'het eeuwige leven'. Onsterfelijkheid, hetgeen Nibbana is, wordt niet verkregen door wedergeboorte, maar door het stoppen van wedergeboorte. Het is zeker niet de vernietiging van het bestaan of van het wezen, want vanuit boeddhistisch perspectief gezien, is 'bestaan' of 'wezen' slechts een illusie. Het is het verdrijven van de illusie van 'wezen', van 'ik' en het opgeven van de gehechtheid eraan.
Uit de Dhammapada.
278. Wanneer met wijsheid het lijden van samengestelde dingen wordt gezien, krijgt men genoeg van dit lijden. Dit is het pad naar zuiverheid.
sabbe sankhara dukkha'ti yada paññaya passati atha nibbindati dukkhe esa maggo vishuddhiya
Samsara is een naam die duidt op de oceaan van het leven, de oceaan die altijd rusteloos op en neer deint. Het is het symbool van dit continuerend proces van keer op keer geboren worden, verouderen, ziek worden en weer sterven. Preciezer gezegd: samsara is de ononderbroken keten van de combinatie van de vijf aggregaten van hechten (pañca upadana kkhandha) die constant van moment tot moment veranderen en continu elkaar opvolgen door niet waarneembare perioden van tijd. Van dit samsara vertegenwoordigt een enkel leven slechts een kleine en kortstondige fractie. Om de eerste edele waarheid van universeel lijden te begrijpen, dient iemand zijn blik te richten op samsara, op deze beangstigende keten van wedergeboorten, en niet slechts op één enkel leven dat uiteraard de ene keer veel minder pijnlijk kan zijn dan de andere keer.
De Boeddha zei: "Monniken, deze cyclus van continuïteit is zonder een waarneembaar einde. En een eerste begin waardoor wezens zwerven en rondrennen, wezens die omhuld zijn door onwetendheid (avijja) en vastgehouden worden door de banden van begeerte (tanha), is niet waarneembaar (...)."
En verder, met verwijzing naar onwetendheid hetgeen de hoofdoorzaak is voor de continuering van het leven in samsara, zei de Boeddha: "Een eerste begin van onwetendheid (avijja) is niet waarneembaar in die zin dat gesteld wordt dat er geen onwetendheid was vóór een bepaald punt."
Over begeerte naar bestaan (bhava tanha) is gezegd (A10-062): "Geen eerste begin van de begeerte naar bestaan kan worden waargenomen, monniken; voordat het er was niet en ook niet nadat het in het bestaan kwam. Maar het kan zo gezien worden, dat begeerte naar bestaan haar specifieke voorwaarde heeft. Ik zeg, monniken, dat ook de begeerte naar bestaan haar voorwaarde heeft, dat het voedt (sadharam) en niet zonder voorwaarde is. En welke is dat? 'Onwetendheid', dient men daarop te antwoorden. — Onwetendheid en begeerte naar bestaan, worden 'de voor de hand liggende oorzaken die naar gelukkige en ongelukkige bestemmingen (koersen van bestaan (gati))' genoemd." Zie Vis.M. 17: 36-42.
En zo is het niet mogelijk te stellen dat er geen leven was voorbij een 'begrensd' punt.
4.2. En de Gezegende sprak de monniken toe met de woorden: "Monniken, het is door het niet begrijpen, door het niet doorgronden van vier dingen dat ik, zowel als jullie, zo lang rondzwierven in deze cyclus van geboorte en dood (samsara). Welke zijn deze vier dingen? Door het niet begrijpen en het niet doorgronden van de edele deugdzaamheid, door het niet begrijpen en het niet doorgronden van de edele concentratie, door het niet begrijpen en het niet doorgronden van de edele wijsheid en door het niet begrijpen en het niet doorgronden van de edele bevrijding[1]. Maar, monniken, nu deze vier begrepen en doorgrond zijn, is daarmee de hunkering naar bestaan afgekapt, vernietigd is datgene dat naar vernieuwing van worden leidt, en er is geen opnieuw worden meer."
D16 — Maha Parinibbana Sutta — Het grote heengaan (4.2)
Zie ook
Eindnoten
[1] 'De edele moraliteit', 'de edele concentratie' en 'de edele wijsheid' verwijst naar de drievoudige training van het Edel Achtvoudige Pad (ariya atthangika magga) en 'de edele bevrijding' naar het resultaat ervan.
| RegID | Pg0jlCYDUPvPCJy |
|---|---|
| Bijgewerkt | 9 februari 2021 22:37:31 |
| Auteur | Peter van Loosbroek — Ananda |
| Locatie | www.sleuteltotinzicht.nl |
| Copyright | Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm |
| Overig | Geen |