Dhammapada hoofdstuk 18 — Onreinheden

Mala vagga

Dhammapada 235-255

De man aan de deur van de dood

235. Je bent nu zoals een uitgedroogd blad, je bent in de macht van de dood; je staat nu op de drempel van de dood, nochtans heb je geen proviand voor onderweg.

pandupalaso'va'dani'si yamapurisa'pi ca tam upatthita uyyogamukhe ca titthasi patheyyam'pi ca te na vijjati

Jij bent onvoorbereid op de dood en je bent als een verschrompeld blad. Ook vertrek je met lege handen.

Nu ben je als een verdroogd, verkleurd blad. Het eerste zuchtje van de wind doet je vallen. De machten van de dood zijn voor je gekomen. Je staat nu op de drempel van de dood en je hebt geen enkel proviand voor onderweg.

Haal onmiddellijk hulp

236. Maak van jezelf een eiland! Streef met grote vastberadenheid en wordt wijs! Bevrijd van onzuiverheden en hartstochtloos, zul je de hemelse sfeer van de Edelen binnengaan.

so karohi dipam attano khippam vayama pandito bhava niddhantamalo anagano dibbam ariyabhumim ehisi

Wees wijs en streef vol ijver. Maak voor jezelf een eiland. Dan ga je naar het rijk der edelen.

Wees als een lamp, een eiland, een toevlucht voor jezelf. Streef vastberaden en ijverig en wordt een wijs mens. Bereik vrij van onzuiverheden en bezoedelingen, de hemelse wereld van de Edelen.

In de nabijheid van de Koning van de Dood

237. Het einde van je leven nadert, je bent nu binnen het bereik van de Koning van de Dood gekomen; langs het pad is er geen enkele plaats voor je om te rusten, nochtans heb je geen proviand voor onderweg.

upanitavayo'ca'dani'si sampayato'si Yamassa santike vaso'pi ca te natthi antara patheyyam'pi ca te na vijjati

Aan het einde van het leven, worstel je aan de deur van de dood. En je hebt niets voor de lange weg, terwijl er geen stops tussenin zijn.

Nu zit de toegewezen lengte van je leven erop. Je bent binnen het bereik gekomen van de koning van de dood (Yama). Daartussen heb je geen rustplaats. En het ziet er naar uit dat je ook geen proviand voor de reis hebt.

Vermijd de cyclus van het bestaan

238. Maak van jezelf een eiland! Maak voort en wordt wijs! Bevrijd van onzuiverheden en hartstochtloos, zul je niet meer tot geboorte en ouderdom komen.

so karohi dipamattano khippam vayama pandito bhava niddhantamalo anangano na puna jatijaram upehisi

Maak snel en op een wijze manier een eiland voor jezelf. Vlekkeloos, vrij van dood en verval.

Wordt daarom een lamp, een eiland, een toevlucht voor jezelf. Streef vastberaden en wordt een wijs mens. Bevrijd van onzuiverheden, vrij van bezoedelingen, ga je niet meer de cyclus van geboorte en ouderdom in.

Zuiver jezelf stap voor stap

239. Beetje bij beetje en keer op keer, verwijderen wijze personen hun eigen bezoedelingen zoals een smid dat doet met zilver.

anupubbena medhavi thokathokam khane khane kammaro rajatasseva niddhame malamattano

Verwijder stap voor stap, beetje bij beetje, je roestige verdorvenheden, precies zoals een zilversmid dat doet met zilver.

Wijze personen verwijderen, moment na moment, beetje bij beetje, hun eigen bezoedelingen, precies zoals smids onzuiverheden van zilver verwijderen.

Iemands eigen daden vernietigen hemzelf

240. Roest dat uit ijzer is ontstaan, vreet het ijzer zelf weg. Op dezelfde wijze leiden iemands eigen grensoverschrijdende daden hem naar een staat van ellende.

ayasa'va malam samutthitam tadutthaya tam'eva khadati evam atidhonacarinam sakakammani nayanti duggatim

Roest dat ontstaan is uit ijzer, vreet het ijzer zelf weg. Zo doen kwaden daden dat ook met iemand die de regels overtreedt.

De roest die uit ijzer ontstaat consumeert (erodeert) het ijzer zelf. Op dezelfde manier vernietigen slechte daden die uit een individu ontstaan, de individu zelf.

Oorzaken van roest

241. Voor mondelinge traditie is het niet reciteren de roest. Voor huizen zijn de futloze inwonenden de roest. Voor het uiterlijk is onverzorgdheid de roest. Voor een schildwacht is onoplettendheid de roest.

asajjhayamala manta anutthanamala ghara malam vannassa kosajjam pamado rakkhato malam

Zonder onderhoud wordt geleerdheid vernietigd. Luiheid vernietigt het gezinsleven. Onverzorgdheid is een gevaar voor iemands schoonheid. Onoplettendheid is de bezoedeling van een schildwacht.

Voor formules die herinnerd dienen te worden, is het niet reciteren de roest. Voor huizen is de nalatigheid van de inwonenden de roest. Voor het uiterlijk is het niet verzorgen de roest. Voor een schildwacht is onoplettendheid de roest.

Smetten zijn slechte zaken

242. Voor vrouwen is slecht gedrag de smet. Voor vrijgevige personen is gierigheid de smet. Kwade daden zijn een smet in zowel deze als in de volgende wereld.

malitthiya duccaritam maccheram dadato malam mala ve papaka dhamma asmim loke paramhi ca

Onkuisheid is de verwoesting van de vrouw. Gierigheid is dat voor een gever. Kwade daden zijn verwoestend in deze wereld en in de volgende.

Voor vrouwen is laakbaar gedrag de smet. Voor vrijgevige personen is gierigheid de bezoedeling. Kwade daden zijn een smet in deze en in de volgende wereld.

Onwetendheid is de basis van alle bezoedelingen

243. Boven al deze bezoedelingen uit, is onwetendheid de meest erge bezoedeling. Monniken! Bevrijd je van deze bezoedeling en wordt vlekkeloos!

tato mala malataram avijja paramam malam etam malam pahatvana nimmala hotha bhikkhavo

Onwetendheid is de ergste van alle bezoedelingen. Bevrijd je van onwetendheid, monniken, en ben allen vlekkenloos.

O monniken, er is een veel grotere bezoedeling dan deze bezoedelingen. De meest erge bezoedeling is onwetendheid (avijja). Wanneer je van deze bezoedeling verlost bent, ben je zonder bezoedelingen, vlekkeloos.

De gladjanus

244. Voor een schaamteloos iemand is het leven gemakkelijk. Hij is zo sluw en arrogant als een kraai. Daarnaast is hij een lasteraar, een gladde jongen, en onbetrouwbaar. Deze persoon is volkomen bezoedeld.

sujivam ahirikena kakasurena dhamsina pakkhandina pagabbhena sankilitthena jivitam

Schaamteloos als een kraai leeft iemand heel gemakkelijk. Maar hij stinkt in zijn arrogantie, in zijn inhaligheid en in zijn mooipraterij.

Wanneer een individu geen gevoel van schaamte heeft, schijnt het leven voor hem gemakkelijk te zijn omdat hij kan leven zoals hij dat wenst zonder rekening te houden met wat anderen er van denken. Met de vaardigheid van een sluwe kraai kan hij elke destructieve daad verrichten die hij wil. Maar net zoals dat van de kraai, is het schaamteloze leven van die persoon niet schoon. Hij is vol eigendunk en bekommert zich totaal niet om anderen.

Voor een bescheiden persoon is het leven moeilijk

245. Moeilijk is het leven van de bescheiden persoon. Hij, die altijd streeft naar zuiverheid, die niet gehecht is, die niet listig en niet schaamteloos is, die een zuiver leven leidt en vol inzicht is.

hiramata ca dujjivam niccam sucigavesina alinen'appagabbhena suddhajivena passata

Bewaakt door een gevoel van schaamte, om zorgeloos en zuiver in je levenswijze te zijn, is het leven moeilijk.

Het leven is moeilijk voor een individu die bescheiden is, die gevoelig is en die zichzelf binnen de morele grenzen houdt. Die altijd streeft naar wat puur is, die niet gehecht is, die niet sluw en niet schaamteloos is, die een zuiver leven leidt en vol inzicht is. Maar eenmaal goed getraind, is dit soort leven veel aangenamer en uiteindelijk moeiteloos.

Verkeerde daden om te vermijden

246. Wie in de wereld leven vernietigt, wie woorden van onwaarheid spreekt, wie neemt wat niet vrijwillig is gegeven of naar de partner van iemand anders gaat, (...)

yo panam atipateti musavadam ca bhasati loke adinnam adiyati paradaram ca gacchati

Hij vernietigt leven, hij is toegeeflijk in diefstal. Hij is een leugenaar en een overtreder in seksueel wangedrag.

Als in deze wereld een persoon leven vernietigt, onwaarheid spreekt, neemt wat niet is gegeven en seksueel wangedrag begaat door naar de partner van een ander te gaan.

Door drank wordt de eigen wortel vernietigd

247. (...) of bedwelmende drank drinkt; hij die dit uitbundig volgt, vernietigt reeds in deze wereld zijn eigen wortel.

suramerayapana ca yo naro anuyuñjati idh'evam eso lokasmim mulam khanati attano

Een leven in dronkenschap gedompeld, eindigt hier in rampzalige ondergang.

Iemand die toegeeflijk is in bedwelmende dranken, vernietigt reeds in deze wereld (oftewel in dit of zijn huidige bestaan) zijn eigen wortel.

Laat je niet door hebzucht en slechte zaken naar beneden halen

248. Daarom, mens, moet je dit weten: kwade daden zijn moeilijk te beteugelen. Laat hebzucht en slechtheid je niet naar beneden halen zodat je voor lange tijd zult lijden.

evam bho purisa janahi papadhamma asaññata ma tam lobho adhammo ca ciram dukkhaya randhayum

Weet dat slechte manieren moeilijk te beteugelen zijn. Laat hebzucht en slechte zaken je nooit de pijn in trekken.

Daarom, mens, moet je weten dat kwade daden moeilijk te beteugelen zijn. Letterlijk staat er: 'zonder beteugeling zijn' (oftewel gepaard gaan zonder beteugeling, d.w.z. uitgevoerd door slechte mensen zonder beheersing). Let erop, dat je niet toestaat dat hebzucht en slechte daden je een lange periode van lijden laat bezorgen.

Zij die jaloers zijn verwerven geen concentratie van de geest

249. Mensen geven naar gelang hun geloof en naar gelang hun vreugde. Als iemand jaloers is op anderen vanwege het verkregen voedsel en drinken, dan zal hij dag en nacht geen geconcentreerde geest hebben.

dadati ve yathasaddham yatha pasadanam jano tattha yo manku bhavati paresam panabhojane na so diva va rattim va samadhim adhigacchati

Wie jaloers is vanwege de ontvangst van de gaven die uit geloof zijn gegeven, zal nooit een goed geconcentreerde geest verwerven en daarom nooit rustig zijn.

De mensen geven naar gelang hun geloof dat zij hebben in de ontvanger. Zij geven naar gelang naar gelang hun vreugde. Als iemand jaloers is vanwege het verdiende drinken en voedsel, dan zal hij nooit tot een geconcentreerde geest komen. Omdat zijn geest niet goed geconcentreerd is, verwerft hij geen innerlijke rust.

Zij die niet jaloers zijn verwerven concentratie van de geest

250. Maar wie deze jaloezie volledig heeft vernietigd, helemaal heeft uitgeroeid, zal ongetwijfeld, dag en nacht een geconcentreerde geest hebben.

yassa c'etam samucchinnam mulaghaccam samuhatam sa ve diva va rattim va samadhim adhigacchati

Wie deze jaloezie totaal vernietigd heeft, diens geest zal dag en nacht geconcentreerd zijn en daarom altijd rustig zijn.

Als iemand deze jaloezie volledig heeft vernietigd, met wortel en al uitgerukt heeft, dan zal hij inderdaad dag en nacht een geconcentreerde geest hebben. Omdat zijn geest goed geconcentreerd is, verwerft hij innerlijke rust.

Begeerte is de meest woeste stroom

251. Er is geen vuur vergelijkbaar met hartstocht; er is geen wurggreep als haat; er is geen net als begoocheling; geen rivier te vergelijken met begeerte.

natthi ragasamo aggi natthi dosasamo gaho natthi mohasamam jalam natthi tanhasama nadi

Hartstocht is het hevigste vuur, haat de stevigste greep, begoocheling de ergste valstrik, begeerte de ergste vloed.

Er is geen vuur als hartstocht. Er is geen wurggreep als haat. Er is geen net als onwetendheid. Er is geen rivier vergelijkbaar met begeerte.

De fouten van anderen zijn makkelijk te zien

252. De fouten van anderen worden makkelijk gezien, maar het is moeilijk om die van jezelf te zien. En zo schudt iemand de fouten van andere mensen naar de hoogte zoals het kaf; de eigen fouten verbergt men zoals een vogelaar zichzelf camoufleert met bladeren en takken.

sudassam vajjam aññesam attano pana duddasam paresam hi so vajjani opunati yathabhusam attano pana chadeti kalim'va kitava satho

Het is makkelijk om de fouten van anderen te ontdekken. De eigen fouten worden verborgen zoals een vogelaar zichzelf camoufleert met bladeren en takken.

De fouten van anderen worden met alle helderheid geobserveerd, maar de eigen fouten zijn moeilijk te zien. Iemand scheidt de fouten van anderen en brengt ze naar boven zoals dat gebeurt bij het wannen: gedorst graan wordt in een wan geschud om het kaf naar boven te halen en het zodoende van het graan te scheiden. Maar hij verbergt zichzelf zoals een vogelaar zich met bladeren en takken camoufleert. (Vaak wordt hier een bedrieglijke dobbelaar aangehaald, maar het betreft hier het echt een vogelaar (satho).

Fouten van anderen zien en hen belachelijk maken

253. Wie altijd de fouten van anderen ziet, anderen belachelijk maakt en vol kritiek is, voor zulk iemand vermeerderen de bezoedelingen. Hij is verreweg van de vlekkeloze staat.

paravajjanupassissa niccam ujjhanasaññino asava tassa vaddhanti ara so asavakkhaya

Door het steeds maar weer opmerken en het bekritiseren van de fouten van een ander, ontdoet men zich nooit van de eigen bezoedelingen.

Er zijn mensen die de gewoonte hebben om keer op keer de fouten van anderen op te merken. Zij maken anderen constant belachelijk. Hun eigen bezoedelingen gedijen voorspoedig en zij zijn verre van een staat die onbezoedeld is.

Geen heiligen buiten het boeddhistische systeem

254. In de lucht is geen pad te bespeuren. Op dezelfde wijze zijn hierbuiten (het boeddhistische systeem) geen heiligen te bespeuren. De massa is overmand door vele wereldse verlokkingen. Tathagata's zijn vrij van al die verlokkingen.

akase padam natthi samano natthi bahire papañcabhirata paja nippapañca Tathagata.

In de lucht zijn er geen voetstappen. Buiten het boeddhistische systeem is de wereld verstoken van heiligen.

In de lucht zijn er geen voetstappen (of een pad) te bespeuren. Op dezelfde manier zijn er, buiten het boeddhistische systeem, geen personen die als een heilige (samano) kunnen worden aangemerkt. Het gewone volk is overmand door vele wereldse verlokkingen, maar de Boeddha's zijn door die verlokkingen niet aangetast.

De Boeddha is niet opgewonden of ongerust

255. In de lucht is geen pad te bespeuren. Op dezelfde wijze zijn hierbuiten (het boeddhistische systeem) geen heiligen te bespeuren. Niets dat geconditioneerd is, is eeuwig. De Boeddha is nooit opgewonden of ongerust.

akase padam natthi samano natthi bahire sankhara sassata natthi natthi Buddhanamiñjitam

De lucht is vrij van voetstappen. Geconditioneerde dingen zijn niet eeuwig. Boeddha's kennen geen opgewondenheid of ongerustheid.

In de lucht zijn er geen voetstappen (of een pad) te bespeuren. Op dezelfde manier zijn er, buiten het boeddhistische systeem, geen personen die als een heilige (samano) kunnen worden aangemerkt. Geen enkel samengesteld ding (het geconditioneerde) is eeuwig, niets blijft bestaan. De Boeddha kent geen opgewondenheid en is niet ongerust.

Document info
RegID Dhphfd18
Bijgewerkt 2 september 2020 01:52:34
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen