Dhammapada hoofdstuk 17 — Boosheid

Kodha vagga

Dhammapada 221-234

Hij die niet meer getart wordt door lijden

221. Geef boosheid en eigendunk volledig op. Bevrijd je van alle banden. Waar geen gehechtheid is aan geest en lichaam is, daar is geen lijden.

kodham jahe vippajaheyya manam saññojanam sabbamatikkameyya tam namarupasmim asajjamanam akiñcanam nanupatanti dukkha

Schuw eigendunk, schuw boosheid, ga voorbij alle banden. Wanneer je nergens meer aan hecht zul je geen mentale pijn meer ondervinden.

Verlaat boosheid. Geef eigendunk volledig op. Bevrijd je van alle banden (saññojana). Die persoon die niet gehecht is aan geest en lichaam (nama rupa) en dus vrij is van alle dingen, zal geen lijden meer ondervinden.

De ervaren wagenmenner

222. Hij die opkomende boosheid beheerst zoals een in het wilde weg voortbewegend rijtuig onder controle gehouden wordt, zo iemand noem ik een echte wagenmenner. De andere soort houdt slechts de teugels vast.

yo ve uppatitam kodham ratham bhantam va dharaye tam'aham sarathim brumi rasmiggaho itaro jano

Hij die een opkomende boosheid beteugelt, loodst zichzelf door middel van perfecte controle.

De persoon die in staat is plotseling opgekomen woede te beteugelen, is als een ervaren wagenmenner die een hevig voortbewegend rijtuig onder controle heeft. Die persoon definieer ik als echte wagenmenner. Het andere type wagenmenner is iemand die slechts de teugels vasthoudt.

Vier vormen van overwinnen

223. Met vriendelijkheid wordt een boos persoon overwonnen, met goedheid wordt een slecht persoon overwonnen, met vrijgevigheid wordt de gierige overwonnen, met waarheid de leugenaar.

akkodhena jine kodham asadhum sadhuna jine jine kadariyam danena saccena alikavadinam

Overwin boosheid met liefdevolle vriendelijkheid, het kwade met het goede, hebzucht met vrijgevigheid en leugens met waarheid.

Boosheid overwin je met de afwezigheid van boosheid, d.w.z. met vriendelijkheid. Slechte personen overwin je met goedheid. De gierigaard overwin je met vrijgevigheid en de leugenaar met waarheid.

Drie factoren die je naar de hemel leiden

224. Spreek de waarheid, wordt niet boos, door slechts een beetje te geven wanneer daar om gevraagd wordt. Vanwege deze drie factoren bereik je de deva's.

saccam bhane na kujjheyya dajjappasmim'pi yacito etehi tihi thanehi gacche devana santike

Spreek de waarheid, wordt niet boos, geef als daar om gevraagd wordt. Deze drie factoren leiden je naar de hemel.

Spreek de waarheid. Wordt niet boos. Wanneer daar naar gevraagd wordt, geef dan, al is het een beetje. Door deze drie factoren ben je verzekerd om onder de deva's geboren te worden.

Zulke geweldlozen bereiken het onsterfelijke

225. Zulke geweldloze wijzen, die het lichaam beheersen, komen tot de Onsterfelijke Staat, waar zij, eenmaal daar aangekomen, vrij zijn van lijden.

ahimsaka munayo niccam kayena samvuta te yanti accutam thanam yattha gantva na socare

Met voortdurende beteugeling van het lichaam en zonder kwaad te doen, gaan zij naar het van lijden verstoken, onsterfelijke Nibbana.

Zulke geweldloze wijzen, altijd beheerst in het lichaam, bereiken de plaats van het onsterfelijke, waar zij niet meer lijden.

Verlangend naar Nibbana

226. Bij hen die altijd oplettend zijn en dag en nacht trainen met de bedoeling Nibbana te verwerkelijken, verwelken de bezoedelingen.

sada jagaramananam ahorattanusikkhinam Nibbanam adhimuttanam attham gacchanti asava

Altijd oplettend, dag en nacht onderzoekend van geest, zijn Nibbana-zoekers bevrijd van de bezoedelende factoren.

Bij hen die aanhoudend wakker, alert, indachtig en waakzaam zijn — zij die zichzelf disciplineren en dag en nacht studeren met de bedoeling Nibbana te verwerkelijken — raken de bezoedelingen uitgeblust.

Er is niemand die nooit berispt wordt

227. Er is een oud gezegde, Atula, dat niet alleen vandaag de dag verteld wordt: — "Zij die zwijgen worden berispt, zij die veel spreken worden ook berispt, en berispt worden zij die matig spreken." — Er is niemand in de wereld die niet berispt wordt.

poranametam atula netam ajjatanam'iva nindanti tunhimasinam nindanti bahubhaninam mitabhaninam'pi nindanti natthi loke anindito

Hij die zwijgt, hij die veel spreekt en hij die matig spreekt, worden allemaal bekritiseerd. Geen van hen wordt gespaard.

Atula! Dit is ook al in de oudheid gezegd — het is niet alleen van vandaag de dag. Men berispt de persoon die zwijgt. Men heeft opmerkingen over de persoon die te veel spreekt. Men weet zelfs wel fouten te vinden in een persoon die goed gedoseerd en matig spreekt. In deze wereld bestaat er geen mens die onberispt blijft.

Niemand ontsnapt aan kritiek of aan lof

228. Er was nooit, en er zal nooit zijn, noch is er heden een persoon in de wereld, die enkel berispt wordt of iemand die enkel geprezen wordt.

na cahu naca bhavissati na cetarahi vijjati ekantam nindito poso ekantam va pasamsito

Er was nooit, en er zal nooit iemand zijn, die enkel en alleen bekritiseerd of enkel en alleen geprezen wordt.

Er is nog nooit een persoon geweest die geheel, totaal en enkel berispt werd. Ook is er nog nooit een persoon geweest die geheel, totaal en enkel geprezen werd. Er zullen nooit zulke personen zijn. Zelfs vandaag de dag zijn zulke personen niet te vinden.

De persoon die altijd prijzenswaardig is

229. Maar zij die intelligent zijn prijzen iemand die vlekkeloos in het gedrag is, — de wijze, die in wijsheid en deugd goed gevestigd is, — na hem dag in dag uit gade te hebben geslagen.

yañ'ce viññu pasamsanti anuvicca suve suve acchiddavuttim medhavim pañña silasamahitam

Door eerst een diepgaand onderzoek in te stellen, prijst de wijze hen die een onberispelijk karakter hebben dat met deugdzaamheid en wijsheid doordrongen is.

Maar zij die de wijzen prijzen, na een dagelijks onderzoek te hebben ingesteld, zijn mensen wiens gedrag onberispelijk is. Het zijn mensen die intelligent zijn, begiftigd met inzicht en discipline.

Een persoon die als puur goud is

230. Maar wie kan hem berispen, hij die zo zuiver is als een goudstuk uit de rivier de Jambu? Zelfs de deva's prijzen hem, ook wordt hij geprezen door Brahma.

nekkham jambonadass'eva ko tam ninditum arahati deva pi tam pasamsanti Brahmuna'pi pasamsito

Zelfs de deva's en Brahma prijzen hem die van zulke zuivere kwaliteiten is. Er zijn geen gegronde feiten om hem te berispen.

Een persoon die zich op die manier onderscheid is voorbij alle blaam en gebreken — zoals een munt van puur goud. Niemand kan enig gebrek in zo'n persoon vinden. Hemelwezens prijzen hem.

Disciplineer je lichamelijk gedrag

231. Bewaak jezelf ten opzichten van lichamelijke emoties. Wees goed beheerst in het lichaam. Na lichamelijk wangedrag opgegeven te hebben, behoort iemand zich te oefenen in het goede lichamelijke gedrag.

kayappakopam rakkheyya kayena samvuto siya kayaduccaritam hitva kayena sucaritam care

Schuw lichamelijk wangedrag. Leef een leven van perfect lichamelijk gedrag.

Bewaak de lichamelijke uitdrukking van emoties. Wees beheerst in lichamelijk gedrag. Geef lichamelijk wangedrag op. Beoefen heilzaam lichamelijk gedrag.

Disciplineer je verbaal gedrag

232. Bewaak jezelf ten opzichten van verbale emoties. Wees goed beheerst in het spreken. Na verbaal wangedrag opgegeven te hebben, behoort iemand zich te oefenen in het goede verbale gedrag.

vacipakopam rakkheyya vacaya samvuto siya vaciduccaritam hitva vacaya sucaritam care

Schuw verbaal wangedrag. Leef een leven van perfect verbaal gedrag.

Bewaak de verbale uitdrukking van emoties. Wees beheerst in verbaal gedrag. Geef verbaal wangedrag op. Beoefen heilzaam verbaal gedrag.

Disciplineer je mentaal gedrag

233. Bewaak jezelf ten opzichten van mentale emoties. Wees goed beheerst in de geest. Na mentaal wangedrag opgegeven te hebben, behoort iemand zich te oefenen in het goede mentale gedrag.

manopakopam rakkheyya manasa samvuto siya manoduccaritam hitva manasa sucaritam care

Schuw mentaal wangedrag. Leef een leven van perfect mentaal gedrag.

Bewaak de mentale uitdrukking van emoties. Wees beheerst in mentaal gedrag. Geef mentaal wangedrag op. Beoefen heilzaam mentaal gedrag.

De drie poorten bewaakt

234. De wijzen zijn beheerst in het lichaam, beheerst in de spraak en ook beheerst in de geest. De wijzen zijn volledig beheerst.

kayena samvuta dhira atho vacaya samvuta manasa samvuta dhira te ve suparisamvuta

Zij die beheerst zijn in het lichaam, de spraak en de gedachten, dat zijn de perfect getrainden.

De wijzen zijn beheerst in het lichaam. Zij zijn ook beheerst in het spreken. Ook zijn zij goed gedisciplineerd in de geest. Zij, die de drie poorten beveiligen, namelijk het lichaam, de spraak en de geest, zijn volledig beheerst.

Document info
RegID Dhphfd17
Bijgewerkt 2 augustus 2020 23:36:18
Auteur Peter van Loosbroek — Ananda
Locatie www.sleuteltotinzicht.nl
Copyright Zie a.u.b. copyright www.sleuteltotinzicht.nl/glb_copyright.htm
Overig Geen